TEZ NASIL YAZILIR?

Tez yazma konusundaki yazı dizimize devam ediyoruz. Tez nedir? diye aklınızda bir soru olabilir. Aslında tez yazmak istediğiniz bir konunun sizin tarafınızdan ortaya atılmış bir ifadesidir. Hani derler ya bu tezi çürüttüm, işte aslında tez yazarken sizin de bir teziniz var ve bu tezi savunuyorsunuz, açıklıyorsunuz, örneklerle doğruluğunu kanıtlamaya çalışıyorsunuz, bunu yaparken etik kurallara uyuyorsunuz. Bunların hepsini adım adım anlatacağız.

TEZ NASIL YAZILIR?

Tez konusu oluşturma

Bu, aslında tez nedir konusunda kısaca bahsettiğimiz bir konu. 

Tez yazmak bir tez konusu seçmekle başlar. Tez yazma nedeniniz; yüksek lisans tezi, doktora tezi, kongre makaleleri, araştırma tezi gibi koşullarınız, araştırma sorunuzu seçerken size yol gösterici olacaktır.

Örneğin halk sağlığı alanında yüksek lisans yapıyorsunuz ve tezinizi yazacaksınız, işte konunuzu belirlerken halk sağlığı ve hemşirelik konuları arasında düşüneceksiniz.

Bir araştırma sorusu ve tez ifadesinin çok farklı şeyler olduğunu unutmayın. Bunun yanında yükseköğrenim tezi yazarken bir tez komiteniz olur ve bunu tez bitmeden seçmeye başlarsınız, danışman hocanız özellikle tez konusu belirlenmeden önce seçilecek komite üyelerindendir.

Tez danışmanınız sizin için bir konu belirleyebilir veya bu konuyu danışmanınız ile beraber belirleyebilirsiniz, bir diğer seçenek de konunuzu belirler danışmanınızın onayına sunarsınız ve bu konu üzerinde çalışma nedeninizle beraber kısa bir tartışma ile konunuzu danışmanınız onaylar ve başlarsınız.

Tez yazım sürecinin başlaması

Tez yazımı korkutucu bir süreç olabilir. İlk taslağı yazarken esasen iki strateji var. Bilimlerde (ve bölümünüzün gereksinimlerine bağlı olarak), iki tez organizasyonu tarzı arasından seçim yapabilirsiniz. 

Birincisi, bir tez literatür taramasının , tezin cevaplamayı amaçladığı temel araştırma sorusu / hedefini ele alan ayrık araştırma projelerinin metodolojisini ve sonuçlarını açıklayan bölümlerin takip ettiği tez formatıdır . Literatür taraması da denilen bu formatta aslında siz araştırma yapmaz sahaya inmezsiniz. Yapılan araştırmaların ve tezlerin hedefinize yönelik olanlarını toplar, çıkan sonuöları karşılaştırır, yeniden düzenler ve sunarsınız.

Tez organizasyonu için ikinci bir alternatif ise klasik sizin yazdığınız formattır. Bu format ta gene benzer araştırma ve tezleri tarar,  materyaller, yöntemler, sonuçlar ve tartışma için ayrı ayrı bölümler içeren birleştirilmiş metin olarak düzenlenir. Bu çalışmada sizler ayrıca ölçekler ve SPSS kullanarak tezinizi kendiniz çalışır ve doğrularsınız.

İkinci format yüksek öğrenim tezlerinde daha sık kullanılır.

Organize kalmak için organize başla

Tez yazarken ve düzenlerken araştırma verileriniz, referanslarınız ve ön taslaklarınız için tutarlı bir organizasyon sistemi oluşturmak çok önemlidir.. Kayıp, yanlış yerleştirilmiş veya dağınık dosyalarla ilgili hayal kırıklığını en aza indirmek için, bilgisayarınızın masaüstünü belirli araştırma sorularına / deneylerine göre düzenlemenizi öneririz. 

Bölümlere göre, her bölüm için ayrı klasörler oluşturun. Araştırma bölümünün konusuna yalnızca geçici olarak karar verilmiş olsa bile, bu sistemi araştırma programınızın en başından kullanmak isteyebilirsiniz. 

Örneğin, tez literatür taraması bölümünde, literatür taramasının taslakları için bir klasör ve konuya göre düzenlenmiş araştırma belgelerinin elektronik kopyaları için diğer klasörler oluşturabilirsiniz. 

Araştırma bölümlerine karşılık gelen klasörlerde, veriler, notlar ve taslaklar için alt klasörler oluşturun.

Gene bir örnek vermek gerekirse; eğer bir halk sağlığı hemşireliği tezi yazıyorsanız, tezinizin konusu aşılar ile ilgili olsun; ne olabilir? 

Çocukluk çağı aşılamalarının eksik kalması ile ailenin dini inançları arasında anlamlı bir fark vardır.

Şimdi siz böyle bir tez konusu için çalışacaksanız; literatür taraması yaparken halk sağlığı alanında aşı ile ilgili tezleri tararsınız.

İşte bu taramalarınızı düzenli olarak kaydetmeniz gerekir, kategorilere ayırıp alanınız ile ilgili tüm tezleri toplarsınız, ilerde bu tezlerden alıntı yapacaksınız ve hatta tartışma kısmına beğendiklerinizin çalışmalarını ekleyerek karşılaştırma yapacaksınız.

İlerde bu tez araştırmasını nasıl yapacağınıza da değineceğim.

Tez yazımı: İlk taslak

Mümkünse, tezinizi olabildiğince erken yazmaya başlamanız tavsiye edilir. Erken başlama avantajları arasında; çok yapan olmaz ama size bir ipucu olarak vereyim. Tezinizin savunma sınavı gelmeden önce bir dergi veya kongrede yayınlatmak sınavınız için oldukça önemli olacaktır.

Akademik yazının zorluklarından biri, yeterli açıklama ve gereksiz açıklama arasındaki ince çizgide yürümektir. Her ne kadar, tez bağımsız bir çalışma topluluğu olarak görülmek zorunda olsa da, okuyucuların temel bir arka plan materyali hakkında, temel bir anlayışa sahip olacağını varsaymak gerekir.

Bu şu demek; tezinizde aşı hakkında bilgi vereceksiniz, aşı hakkında bilgi verirken bir akademik bilgi vermek zorundasınız. Akademik camia tarafından kabul görmüş ve kanıta dayalı bilgiler vermelisiniz ve verdiğiniz bilginin kaynağını da göstermek zorundasınız. 

Diğer yazarların araştırmalarının sonuçlarını tartışırken, sadece okuyucular için araştırmanız ile bağlantılı olan kısımları almalısınız. Yani bir başka araştırmayı sizin çalışmanızdan bağımsız yerlerini de alarak tümüyle kendi çalışmanızda anlatmak olmaz.

Başka bir deyişle; aşı ve dini inanış ile ilgili olan çalışmanızda, sırf aşı ile ilgili diye aşı ile iklimler arasındaki araştırmayı anlatmanız olmaz. Bunun yerine aşı ile dini inanış arasında fark bulamayan veya başka dinler ile ilgili yapılmış yabancı kaynaklardan sizin ile ilgili benzer sonuçlar bulan tezleri tartışmanıza almanız daha iyi olur.

Tezinizin yapısını / düzenini belirlerken açıklık her şeyden önemlidir. 

Özetlemek için…

Özet ya da sonuç, tez yazmanızın en zor kısmı olacaktır. En önemli sonuçlarınızdan bazılarını vurgulamak, araştırmanızın, alanınızdaki mevcut bilgi durumunu nasıl veya ne şekilde etkilediğini gösteren ve bulgularınız sonucunda ortaya çıkan araştırma sorularını tartışmak iyi bir tezin aşamalarıdır.

Bu konu tezi nasıl yazmanız gerektiği ile alakalı idi. Sorularınızı lütfen yorum kısmına belirtin. 

Bundan sonraki konuda tezin yazım kuralları ve sıralamasından bahsedeceğim. Bu bağlamda her üniversite kendi tez yazım kılavuzuna sahiptir. Bunlar benzer ve genel kabul görmüş kurallardan oluşur.

Eğer bağımsız bir makale yazıyorsanız, her hangi bir tez yazım kılavuzunu kullanabilirsiniz.