Merhaba arkadaşlar size facebook sayfamızda bir soru sorduk?
Aslında soru değil de tartışmamız, fikirlerimizi beyan etmemiz ve konu hakkındaki farklı fikirleri öğrenmemiz için bir nevi etkinlik yaptık.
Katılımlarınız bizi çok mutlu etti. Birbirimizden öğrenecek çok bilgi var ve bu şekilde bir konu hakkında konuşmak harika.
Ayrıca bu kadar seviyeli tartışmanız ayrıca meslektaşlarımız olarak onure etti bizi.
Soru neydi?
Reçeteli bir penisilin enjeksiyonu geldi. Yaptınız, alerji gelişti. Müdahale ettiniz hasta iyi durumda. Alerji öyküsü var hastanın. Ancak ya söylememiş yada anlaşılmamış. Bu durumda sorumlu olan kim? Eczacı mı?, Doktor mu?, Hemşire mi?
Aslında biz bir suçlu aramıyoruz. Sorumlu arıyoruz. Yani allerji gelişmesi muhtemel bir olaydır. Hazırlıklı oluruz, müdahale ederiz. Sağlıkçı olmayan arkadaşlar için bu bilgiyi verelim.
Bu soru nereden çıktı?
Yakın zamanda yurt dışına bir meslektaşımızı gönderdik erasmus ile yüksek lisans eğitiminin bir kısmını tamamlamak üzere gitti.
Nasıl gidiyor diye sorduğumda, bana ilk gün kısa bir mülakat tarzında konuşma yaptıklarından bahsetti. Bu soru o konuşma sırasında yöneltilmiş.
Soru aynen bu şekilde ve eklemişler, ülkenin veya diğer ülkelerin kanunlarını göz önünde bulundurmaksızın, bir hemşire olarak kendi mantığınla cevap vermeni ve bu konu üzerinde tartışmanı istiyoruz demişler.
Bence çok güzel bir soru.
Kim sorumlu?
Sizin verdiğiniz cevapların hepsi hemen hemen doğru, ama eksik olan yerleri var. Tüm cevapları birleştirirsek doğruyu bulacağız sanırım.
Alerji testi?
Deposilin konusunda önceden deri altına bir miktar enjekte ediyorduk. Yarım saat bekliyor ve deriyi kontrol ediyorduk. Herhangi bir allerji belirtisi yok ise enjeksiyonu yapıyor idik.
Yapılan son çalışmalar diyor ki; bu allerji testi sonrasında allerji gelişmeyenlerde, enjeksiyon sonrası allerji gelişti. Tamam en azından risk azaldı diyoruz bu duruma.
Ama gene araştırmalar göstermiş ki; bu allerji yani deri testinde allerji gelişen vakalarda da enjeksiyon yapıldıktan sonra allerji olmadığı görülmüş.
Bu çalışmalar uzun süren çalışmalar, penisilin mutlaka olması gereken kişi deri allerjisi olmasına rağmen enjeksiyon yapılıyor ve allerji gelişmiyor gibi durumlar toplanarak çalışma yapılmış.
Bu bilgiler ışığında doğru sonuç verme oranının az olduğu söylenerek bu test kaldırıldı. Artık gelen kişiye enjeksiyon yapılıyor.
Ayrıca bazı çalışmalar da test sırasında verilen küçük miktar ile dahi ciddi alerjik reaksiyonlar gözlenmiş olduğunu gösteriyor.
Alerji testi yok.
Alerji riskinin anlatılması
Gelen hastaya hangi ilacı yaparsanız yapın, alerji riskinin olduğu anlatılmalı, kısaca nefes almakta zorlanma, vücudunda kızarıklık hissedersen hemen bize başvur, enjeksiyon sonrası bir süre hastanede kal gibi.
Yalnız siz ne kadar anlatsanız da hasta muhtemelen bana bilgi verilmedi diyecektir. Evet aksi bir durumda avukatların kol gezdiği hastanelerde bu mümkün. Burada da yazılı onam devreye giriyor.
Lakin bakanlık yazılı onama gerek yok almayın dediği için almıyoruz.
Genelgeyi ekleyelim;
Sayı: 14500235-401.99-872 10/06/2019
Konu: Enjeksiyon Uygulamaları Hakkında Genelge
“1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun l'inci maddesi “Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde tababet icra ve herhangi surette olursa olsun hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır." hükmü ile 70'inci maddesinde “Tabipler, diş tabipleri ve dişçiler yapacakları her nevi ameliye için hastanın, hasta küçük veya tahtı hacirde ise veli veya vasisinin evvelemirde muvafakatini alırlar. Büyük ameliyei cerrahiyeler için bu muvafakatin tahriri olması lazımdır. (Veli veya vasisi olmadığı veya bulunmadığı veya üzerinde ameliye yapılacak şahıs ifadeye muktedir olmadığı takdirde muvafakat şart değildir.)...” hükmü yer almaktadır.
Kanun Maddesinden de anlaşılacağı üzere, tıbbi müdahalelerde hastanın muvafakatinin alınması gereklidir. Ancak, büyük cerrahi işlemler için bu muvafakatin yazılı olması zorunlu olup mevzuatımızda bunun dışında yazılı rıza alınması gereken bir işlem öngörülmemiştir.
Enjeksiyon uygulamaları büyük ameliyat cerrahiye olmadığı için hastaların sözel olarak bilgilendirilmesinin gerekli ve yeterli olduğu, müdavi hekim tarafından reçete edilmiş güncel tedavisinin yetkili sağlık meslek mensupları tarafından hastanın reçetesi görülerek yapılması halinde yazılı onam alınması zorunluluğu bulunmadığı hususunda
Bilgilerinizi ve uygulamanın gereğini önemle rica ederim.”
Yani anlatsak olmuyor, yazılı onam alsak olmuyor. Ülkemizde durum karışık, vicdanen anlatmakta fayda var.
Ülkemizde durum karışık ama, olası bir aksilik durumunda hemşireyi sorumlu tutmuyorlar, doktora riskleri anlatmadığı için ceza veriyorlar. Şimdilik böyle.
Enjeksiyonun diğer sorunları
Enjeksiyonda sadece alerji mi oluyor? hayır.
Enjeksiyon sonrası sinir hasarı da başımıza gelebilecek olaylardan. Gene buda hemşireyi suçlayan bir dava yok henüz. Ama konu hakkında davalar var, sonuç olarak bunun bir komplikasyon olduğu yani olabilecek durumlar arasında olduğu söylenmiş.
Enjeksiyon sonrası sinir hasarı ile ilgili detaylı bilgiyi ilgili yazımızdan alabilirsiniz.
Bunun yanında reçetesiz enjeksiyon yapmak ta yasak, sorumluluğu üzerimize almış oluyoruz. Bu konu hakkında da farklı bir ülkede reçetesiz enjeksiyon yaptığı iddiası ile görevden alınan bir hemşire haber var. Detaylarını buradan okuyabilirsiniz.
Peki sorumlu kim?
Konu çok dağıldı farkındayım, gelelim sorunun cevabına.
Öncelikle bu cevap kanuni değil en azından ülkemizde kanuni bir dayanağı var diyemiyorum. Ancak herhangi bir davada bu mantıkla davanın ilerleyeceği görüşünü de gene avukat bir arkadaşımdan teyit ettim.
Meslektaşımızın soru tartışması şu şekilde sonuca bağlanıyor;
Eczacılık bir meslektir ve sağlık profesyonelleri arasındadır.
Hemşirelik bir meslektir ve sağlık profesyonelleri arasındadır.
Doktorluk bir meslektir ve sağlık profesyonelleri arasındadır.
Bu iç meslek birbirleri ile bağlantılıdır ancak birbirlerinin alt, üst konumunda değildir. Her meslek kendi işini yapar ve bundan sorumludur.
Hastanın enjeksiyon olması, bu üç mesleğin işlemleri ile olmuştur. Doktor ilacı yazmış, eczacı vermiş, hemşire uygulamış.
Eczacı, olası alerjilere karşı hastayı uyarmalı, hemşire ilacı uygulamadan önce alerjileri kontrol etmeli ( doktor emri var diye bir olay yok meslekte), doktor alerji öyküsü almalı.
Yani Hekim, eczacı ve hemşirenin üçü de lisanslı profesyonellerdir, ve olaydan sorumludur.
