KAN GAZI ANALİZİ NASIL YAPILIR? MÜKEMMEL KLAVUZ

KAN GAZI ANALİZİ

Bu kılavuzda, tic-tac-toe yöntemini kullanarak arteriyel kan gazı sonuçlarını nasıl yorumlayacağınız ve analiz edeceğinizle ilgili sekiz (8) adımı öğreteceğiz .

Bu tic-tac-toe tekniği, Kan gazlarını görselleştirmenize yardımcı olacak birkaç çizelgeyi içermektedir. 

Bu tekniğe hakim olduktan sonra, kan gazı yorumlamasını eğlenceli ve heyecanlı bir şekilde yapıyor olacaksınız !

Arteriyel Kan Gazları (AKG'ler) , tampon sistem tarafından telafi derecesini belirlemek için bir laboratuar testinde ölçülür. Arteriyel kandaki asitliği (pH) ve oksijen ve karbondioksit seviyelerini ölçer. 

Bir AKG testi için kan bir arterden alınır, diğer çoğu kan testi ise bir damardan alınan bir kan örneği üzerinde yapılır. Bu test, özellikle kritik hastalara yönelik ciddi sağlık komplikasyonlarına neden olabilecek birkaç durumu izlemek için yapılır.

AKG'ler için normal aralık bir kılavuz olarak kullanılır ve bozuklukların belirlenmesi genellikle kan pH'sına dayanır. 

Kan bazik ise, böbrekler bikarbonat iyon seviyelerini düzenlediğinden HCO 3 seviyesi göz önünde bulundurulur. 

Kan asidik ise, PaCO2 arteryel kan karbondioksit veya kısmi basıncı değerlendirilir akciğerler asit çoğunluğunu düzenlemektedirler.

Solunum asidozunda, solunum yetersizdir ve PaCO2 oluşur veya solunum asitı oluşturur. Ekstra CO2 su ile birleşerek karbonik asit oluşturarak asidoz durumuna neden olur - amfizemde sık rastlanan bir durum .

Solunum alkalozu hiperventilasyonun bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Metabolik asidoz bikarbonatlarda azalma olduğu ve laktik asit biriktiği zamandır. Bu ishal , ketoz ve böbrek rahatsızlıklarında olur.

Metabolik alkaloz , bikarbonat iyon konsantrasyonu arttığında meydana gelir ve kan pH'ında yükselmeye neden olur. Bu aşırı kusma , dehidratasyon veya endokrin bozukluklarında ortaya çıkabilir .

Her gün, akut alanlarda görev yapan birçok hemşirelik ve tıp öğrencisi, karmaşık doğası nedeniyle mutlaka yorumlayamayacakları AKG sonuçlarıyla karşılaşmaktadır. Çoğu öğrenci, ölçümlerinin yorumlanması için mücadele eder, ancak temel fizyolojiyi anlarsanız ve bunları analiz etmek ve yorumlamak için adım adım bir süreciniz varsa, karmaşık veya zor değildir.

AKG analizinin hedefleri

Bu kılavuzun amacı için, arter kan gazlarını yorumlarken gerçekleştirmemiz gereken üç (3) hedef belirledik. 

Hedefler aşağıdaki gibidir:

1. Verilen AKG değerlerine dayanarak, değerlerin ASİDOZ veya ALKALOZ şeklinde olup olmadığını belirleyin.

2. İkinci olarak, METABOLİK veya SOLUNUMU tanımlayıp tanımlamadığını belirlememiz gerekir.

3.. Son olarak, aşağıdaki gibi olup olmadığını belirlememiz gerekir: TAM KOMPANZE, KISMİ KOMPANZE veya ANKOMPANZE.

Tekniğin adımlarında daha sonra ortaya çıkacaklar için bu hedefleri aklımızda tutmamız gerekir.

Tic Tac Toe yöntemiyle AKG analizindeki adımlar

Tic Tac Toe tekniğini kullanarak AKG sonuçlarını yorumlamak istiyorsanız bilmeniz gereken sekiz (8) adımlık basit adımlar vardır.

1. Normal değerleri ezberleyin.

İlk adım, laboratuvar sonuçlarını incelerken normal ve anormal AKG değerlerini bilmenizdir. 

• PH için normal aralık 7,35 ila 7,45'tir.
• PaCO 2 için normal aralık 35 ila 45'tir.
• HCO 3 için normal aralık 22 ila 26'dır.

Ezberlemenin önerilen yolu, yukarıdaki normal değerlerin şemasını çizmektir. ASİDOZ veya ALKALOZ belirten oklarla birlikte yazın. PaCO2'nin , Tic-Tac-Toe yönteminin amacı için bilerek ters çevrildiğine dikkat edin.

2. Tic Tac Toe ızgarasını oluşturun.

Normal değerleri ve şemayı ezberledikten sonra, tic-tac-toe şemanızı boş bırakın ve üst sırayı ASİDOZ, NORMAL ve ALKALOZ olarak yazın. Değerlerine bağlı olarak, hangi sütuna pH, PaCO2 ve HCO3'ü yerleştireceğimizi belirlememiz gerekir.

3. pH'ın NORMAL, ASİDOZ veya ALKALOZ olup olmadığını belirleyin.

Bu tekniğin üçüncü adımı, kanın asitliğini veya alkalinitesini, belirleyici faktör olarak pH değerinin yerini belirlemektir. Adım 1'de normal pH aralığının 7,35 ila 7,45 olduğunu unutmayın.

Kan pH'ı 7.35 ila 7.39 arasındaysa, yorum NORMAL, ancak ÇOK AZ ASİDOZ, NORMAL sütunun altına yerleştirin.

Kan pH değeri 7.41 ile 7.45 arasındaysa, yorum NORMAL, ancak ÇOK AZ ALKALOZ, NORMAL sütunun altına yerleştirin.

7.35'in (7.34, 7.33, 7.32 ve benzeri…) altındaki kan pH değeri ASİDOZ, ASİDOZ sütununun altına yerleştirin.

7.45'in üzerindeki herhangi bir kan pH'ı (7.46, 7.47, 7.48 ve benzeri…) ALKALOZ, ALKALOZ sütununa yerleştirin.

Lütfen pH değerinin ASİDOZ veya ALKALOZ olup olmadığını görmenize yardımcı olmak için aşağıdaki şemayı kullanın.

PH'ın ACIDOZ veya ALKALOZ olup olmadığını belirledikten sonra, bunu uygun sütunun altında tic-tac-toe ızgarasına yerleştirin.

4. PaCO2'nin NORMAL, ASİDOZ veya ALKALOZ olup olmadığını belirleyin .

Bu adım için, PaCO2 değerinin NORMAL aralığında, ASİDOZ veya ALKALOZ olup olmadığını yorumlamamız ve bunu uygun sütunun altındaki ızgaraya koymamız gerekir. 

PaCO2 için normal aralığın 35 - 45 arasında olduğunu unutmayın:

• PaCO2 35'in altındaysa, ALKALOZ sütununun altına yerleştirin.
• PaCO2 45'in üzerindeyse, ASİDOZ sütunun altına yerleştirin.
• PaCO2 normal sınırlar içindeyse, NORMAL sütunun altına yerleştirin.

5. HCO3 ün NORMAL, ASİDOZ veya ALKALOZ olup olmadığını belirleyin. 

Daha sonra, HCO3 değerini yorumlamak gerekir, normal aralıkta, asidoz veya alkaloz, tic tac şemasında uygun sütun altında yazılır. 

HCO3 için normal aralığın 22 ile 26 arasında olduğunu unutmayın:

HCO3 22'nin altındaysa, ASİDOZ sütununun altına yerleştirin.
HCO3 26'nın üzerindeyse, ALKALOZ sütununun altına yerleştirin.
HCO3 normal sınırlar içindeyse, NORMAL sütunun altına yerleştirin.

6. Adım 1 için hatırlayın: ASİDOZ veya ALKALOZ.

Şimdi hedeflerimizi çözmeye başlayacağız. Tic Tac Toe ızgarasına baktığımızda, pH değerinin hangi sütuna yerleştirileceğini belirleyin ve sonuçları yorumlayın:

PH, hangi aralıkta asidoz yapar ve bu durumda şemadaki yeri neresidir?
PH hangi durumda alkaloz yapar ve bu durumda şemadaki yeri neresidir?

PH, NORMAL değerleri nelerdir? Alkaloza yada asidoza eğilimi varmıdır?

Bu durumları tekrar edin ve ikinci adıma geçelim.

7. Adım 2 için sorumuz: METABOLİK veya RESPİRATUVAR (SOLUNUM).

Tic Tac Toe ızgarasına tekrar baktığımızda, pH'ın PaCO2 veya HCO3 ile aynı sütunun altında olup olmadığını belirleyin, böylece AKG'nin SOLUNUM veya METABOLİK olup olmadığını belirleme hedefimize ulaşabiliriz. 

Sonuçları şu şekilde yorumlayın:

• PH, PaCO2 aynı sütunda altında ise , bu SOLUNUM .
• PH değeri, HCO3 aynı sütunda ise, bu METABOLİK
• PH, NORMAL sütunun altındaysa, değerin ASİDOZ veya ALKALOZ'a yönelip yönelmediğini belirleyin ve buna göre yorumlayın.

8. Adım 3 için : KOMPANZASYON.

Son olarak, adım 3'ü gerçekleştirmek için kompanzasyon belirlememiz gerekir. Sonuçları şu şekilde yorumlayın:

• PH normal ise TAM KOMPANZASYON.
• Üç (3) değerin hepsi de anormal ise, KISMİ KOMPANZASYON.
• PaCO 2 veya HCO3 normal, diğeri anormal ise ANKOMPANZASYON .

Uygulama ve örnekler

Uygulama Problemi 1:

pH = 7.26 | PaCO2 = 32 | HCO3 = 18

• Normal değerleri hatırla.
• Tic Tac Toe ızgaranı yap.
• 7.26 Anormal ve asidoz bir değer, ASİDOZ altına pH koyuyoruz.
• PaCO2 32 Anormal ve ALKALOZ altında,
• HCO3 18 Anormal ve ASİDOZ altında,.
• pH, ASİDOZ altındadır, bu nedenle 1. adım için, ASİDOZ'a sahibiz.
• pH, HCO3 aynı sütun üzerinde, bu nedenle adım 2 için, METABOLİK var.
• Her üç değer de ANORMAL'dir, bu nedenle adım 3 için, KISMİ KOMPANZASYON var.

Uygulama Problemi 1'e Cevap: 

KISMİ KOMPANZASYONLU (Kısmen Telafi Edilen) Metabolik Asidoz

Uygulama Problemi 2: 

pH = 7,44 | PaCO 2 = 30 | HCO 3 = 21

• Normal değerleri hatırla.
• Tic Tac Toe ızgaranı yap.
• 7.44 pH değeri NORMAL'dir, ancak ALKALOZ'a hafifçe eğilim var, bu nedenle pH değerini NORMAL sütunun altına, ALKALOZ sütuna doğru bir ok işaretiyle yerleştiririz.
• PaCO2 30 ANORMAL ve alkaloz, bu yüzden PaCO2 alkaloz sütununun altında.
• HCO3 21 ANORMAL ve asidoz, bu yüzden HCO3 Asidoz sütununun altında.
• 7.44'lük pH NORMAL'dir ancak ALKALOZ'a eğimlidir, bu nedenle 1. adım için, ALKALOZ'a sahibiz.
• pH değeri normal fakat PaCO2 ile aynı sütununun altında alkaloza yöneldiğinden, 2.adım için SOLUNUMUZ var.
• pH NORMAL'dir, bu nedenle adım 3 için TAM KOMPANZE AKG'na sahibiz.

Alıştırma Problemi 2'ye Cevap: 

Solunum Alkalozu, Tam Kompanze

Uygulama Problemi 3: 

pH = 7.1 | PaCO 2 = 40 | HCO 3 = 18

• Normal değerleri hatırla.
• Tic Tac Toe ızgaranı yap.
• 7,1 pH, ANORMAL ve ASİDOZ'dur, bu nedenle, tic-tac-toe ızgarasında ASİDOZ sütununda.
• 40 PaCO2 NORMAL, bu nedenle NORMAL sütunun altında.
• HCO3 18 ANORMAL ve ASİDOZ, bu yüzden HCO3 ASİDOZ sütununun altında.
• 7,1'in pH'ı ASİDOZ, bu nedenle, adım 1'e göre, ASİDOZ'a sahibiz.
• pH HCO3 aynı sütunda, adım 2 için, bunun METABOLİK olduğunu belirledik.
• pH,  HCO3 anormal ama PaCO3 NORMAL sütun altındadır. Adım 3 için, bunu ANKOMPRESE olarak yorumlayabiliriz.

Alıştırma Problemi  3'e Cevap: 

Metabolik Asidoz, ANKOMPRESE

Özet;

Arkadaşlar umarım anlamışsınızdır, eğer anlamakta zorlandı iseniz çeşitli örnekler ile tekrar edin lütfen.

Kan gazı analizi acil servislerde, yoğun bakımlar ve hatta servislerde sürekli karşımıza çıkar. Bu basit yöntem size bir kan gazı analizini nasıl yapacağınızı gösteriyor. Tekrarladıkça alışacaksınız. İyi çalışmalar.

Ayrıca aşağıdaki konularıda okumanız yararlı olur;

Solunum asidozu

Metabolik asidoz

Solunum alkalozu

Metabolik alkaloz

Bunun yanında hem bize destek olmak için hem de formalarınızı indirimli almak için, uçak medikale burada bulunan link aracılığı ile ulaşırsanız sitemize özel indirim kuponu alırsınız.