CERRAHİ HEMŞİRELİĞİ

CERRAHİ HEMŞİRELİĞİ VE ALT DALLARI

Hemşirelik yüksek lisans programlarının en önemlilerinden bir tanesi de cerrahi hemşireliğidir. Bu alan yüksek lisans yapmanız durumunda size uzman hemşire ünvanı kazandırmaktadır. Bu hemşirelik alanı da Sağlık bakanlığı yönetmeliğince desteklenmektedir.

Cerrahi hemşireliği alt dallarında;

1- Ameliyathane hemşireliği;

Ameliyathane şüphesiz hastanenin en değerli alanlarındandır. Muazzam bir ekip işinin yapıldığı bu alanda mesleğinde profesyonel olan ekip üyelerine ihtiyaç vardır. Sürekli kendini geliştiren tıp dünyası sayesinde gene bu alanda çalışacak olan hemşireler gelişime açık olmalıdırlar.

Yeni gelişmeler, yaşlı nüfusun artışı, yaşanan kazalardaki artış, tıp dünyasının gelişmesi ile ameliyathane ortamındaki müdahaleler de artış tüm bunlar göz önüne alındığında önemi azımsanmayacak kadar çok olan bir alandır.

Bir ameliyathane hemşiresi ekibin en önemli parçalarındandır. Bu alanda uzmanlık yapmak istiyorsanız Cerrahi hemşireliği alanında yüksek lisans yapmayı seçebilirsiniz.

Buradan yüksek lisans bölümlerin inceleyebilirsiniz.

Sağlık bakanlığı hemşirelik yönetmeliğinde ise konuyla alakalı bölüm şu şekildedir;

1) Ameliyathane Hemşiresi

1.1. Steril (Scrub) Hemşire

Görev, yetki ve sorumlulukları

Hemşirenin görev, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra;

a) Ameliyat sırasında steril alan içinde çalışır.

b) Steril alanın korunmasına yönelik aseptik teknikleri uygular. Bulaşmayı (kontaminasyon) önlemek için gerekli önlemleri alır.

c) Ameliyathanede hasta güvenliğine yönelik gerekli önlemlerin alınmasını sağlar ve uygular.

ç) Bir gün önceden ertesi günün ameliyat ve işlem tiplerini gözden geçirir. Alet ve malzeme ile ilgili hazırlık yapar.

d) Cerrahi işlem süresince ekipte yer alır.

e) Cerrahi el antisepsisini uygular. Steril gömlek ve eldiven giyer. Cerrahi ekibin steril gömlek ve eldiven giymesine yardımcı olur.

f) İşlem sırasında gereken steril alet, diğer malzemelerin hazırlanmasını ve kullanımını sağlar.

g) Hastanın steril örtülmesine yardım eder.

ğ) Malzemeleri kolay alınabilecek şekilde düzenler ve işlemin tipine göre cerrahın ihtiyacı olan malzemeyi önceden belirleyerek verir.

h) Cerrahi işlem sırasında ihtiyaç duyulan iğne, iplik gibi sarf malzemeleri yeteri kadar hazırlayarak kullanıma hazır hale getirir.

ı) İşlem sonrası tüm aletleri, kompresler ve tamponları dolaşıcı hemşire ile birlikte sayar ve kaydeder.

i) Ameliyat sırasında alınan doku örneklerini tanımlayarak dolaşıcı hemşireye güvenli bir biçimde teslim eder.

j) Ameliyat sonrası malzemelerin temizlenmesini, sayılmasını, listeye uygun şekilde hazırlanmasını, steril edilmesini ve kullanıma hazır bulundurulmasını sağlar.

1.2. Dolaşan (sirküle) Hemşire

Görev, Yetki ve Sorumlulukları

Hemşirenin genel görev, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra;

a) Ameliyathanedeki hastanın hemşirelik bakımından sorumludur.

b) Ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında cerrahi ekibin malzeme ihtiyaçlarını sağlar.

c) Hastanın endişesini azaltmak için psikolojik destek sağlar.

ç) Hasta için güvenli ve konforlu çevre sağlamada ekibi gözleyerek yardımcı olur.

d) Uygun hasta bakımı ve hasta güvenliği için gereken tüm uygulamalarını yapar.

e) Hastayı işlem sonrası güvenli bir biçimde ünite hemşiresine yazılı ve sözlü şekilde teslim eder.

f) Hastanın kimliğini doğrular, hasta bilgilerini gözden geçirir.

g) Hastanın ameliyat masasına alınmasına, uygun pozisyon verilmesine, güvenliğinin sağlanmasına yardım eder, mahremiyetini korur.

ğ) Cerrahi işlem süresince odada kalarak ihtiyaca yönelik destek verir. İhtiyaç duyulan tıbbi malzemeyi temin eder. Paket açma standartlarını uygular.

h) Cerrahi doku örneklerini (spesmen) uygun şekilde hazırlar, etiketler, kayıt eder ya da kayıt edilmesi için sekreterliğe teslim eder ve laboratuara gönderilmesini sağlar.

2- Stoma ve yara bakımı hemşiresi; 

Yara bakımı tüm dünyada önem kazanmış bir konudur. Avrupa'da çeşitli sertifikasyonu olan kişiler yara bakımı yapabilirler. İngiltere stoma ve yara bakımı hemşireleri reçete yazabilirler.

Yara bakımı hastanede kalış süresinden komplikasyonların azaltılmasına kadar pek çok alanda etkilidir. Kaliteli bir ameliyat sonrası yaşam ve kronik yarası olan hastaların yaşam kalitesi bakımından oldukça önemli bir alandır.

Türkiye'de bu alanda sertifika programları Sağlık bakanlığınca açılmaktadır. bu kurslar ile ilgili detaylı bilgi için tıklayınız.

Stoma nedir evreleri nelerdir, kronik yaralar ve bakımı nelerdir, ameliyat öncesi sonrası bakımlar. Hastane sonrası bakımlar gibi önemli alanlarda uzmanlaşmış hemşirelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu konuda da Sağlık bakanlığı yönetmelikte yaptığı değişiklik ile stoma ve yara bakımı hemşireliğini bir alan olarak belirlemiştir.

2) Stoma ve Yara Bakım Hemşiresi: Stoma, yara, inkontinans ve fistül sorunu olan bireylere yönelik tanı, tedavi ve bakım hizmetlerinin etkin bir şekilde yerine getirilmesinden sorumlu özel dal hemşiresidir.

Görev, yetki ve sorumlulukları

Hemşirenin genel görev, yetki ve sorumluluklarının yanı sıra;

a) Stoma, yara, inkontinans ve fistül sorunu olan bireyi, fiziksel ve psikososyal açıdan değerlendirir, değerlendirme sonuçlarını ilgili formlara kaydeder. Değerlendirme sonuçları ve ilgili kaynaklardan (hasta dosyası gibi) edinilen verileri yorumlayarak hemşirelik tanılarını belirler.

b) Gereksinim duyulan hemşirelik bakımını kanıta dayalı olarak planlar ve yürütür. Hemşirelik bakımının kalitesini ve sonuçlarını değerlendirir; ve bu sonuçlar doğrultusunda hemşirelik bakımını yeniden düzenler.

c) Hastanın ameliyat öncesi hazırlığında cerrahla birlikte stoma bölgesini belirler.

ç) Ameliyat sonrası erken dönemde (24 saat içinde) stoma ve peristomal cildi değerlendirir, stomayı erken dönem komplikasyonları açısından değerlendirir, gaz, gaita ve idrar çıkışını kontrol eder.

d) Stomanın tipine, biçimine ve çapına uygun adaptörü/torbayı ve yardımcı stoma bakım ürünlerini uygular.

e) Stomanın ve stoma çevresindeki cildin bakımını yapar.

f) Kalıcı kolostomisi olan uygun hastalarda kolostomi irrigasyonu yapar, sonucunu kaydeder.

g) Uygun hastalarda hekimle işbirliği içinde lavman (ante-grade continent) yapar.

ğ) Stoma çevresinde gelişen cilt problemlerinde, cilt bakımı yapar.

h) Stomaya ilişkin komplikasyonlarda ilgili hekimle işbirliği yaparak gerekli uygulamaları yapar (Kemer ve korse uygulama, prolapsusun elle redüksüyonu, ileostomi lavajı, kanamanın durdurulması, suppozituar ve lavman uygulama).

ı) Fistül bakımı yapar ve fistül çevresindeki cildi korur.

i) Gastrostomi, jejenostomi ve beslenme tüpü yerleştirilen durumlarda tüpün ve ostomi çevresindeki cildin bakımını yapar.

j) Yarayı değerlendirir. Yaranın mekanik temizliğini yapar. Yara irrigasyonu yapar. Yara pansumanı yapar. Yaraya bandaj uygulaması yapar.

k) Bakım verdiği bireyi, yarayı, yara bakımına ilişkin ürünleri ve yara bakım uygulamalarını değerlendirerek en etkili ürüne karar verir, aileyi ve ekibi yönlendirir.

l) Basınç ülseri açısından risk grubunda yer alan hastaları değerlendirir. Basınç ülseri gelişmesi durumunda basınç ülserini değerlendirir, ülserin iyileşmesini sağlayacak uygun bakım ve tedavi edici uygulamaları yapar.

m) Hastaya yapılan bakım ve tedavi uygulamaları/gözlemlere ilişkin hemşirelik kayıtlarını nöbet/vardiya değişimlerinde yazılı ve sözel olarak bölüm hemşirelerine/ilgili ekibe teslim eder.

n) Stoma, yara ve inkontinans bakımında asepsi ilkelerine uyar, bu ilkelere uyulmasını sağlar.

o) Stoma, yara ve inkontinansa yönelik kayıt formlarını geliştirerek bakım verdiği hastalara ilişkin hemşirelik uygulamalarının her aşamasını zamanında ve eksiksiz olarak kaydeder.

ö) Stoma ve yara bakım ilkeleri, yöntemleri ve ürünler konusundaki gelişmeleri takip ederek bilgisini güncelleştirir ve uygulamaya aktarır.

p) Hastaya uygulanan bakım ve tedavi ile ilgili uygulamalar ve gözlemlere ilişkin hemşirelik kayıtlarını nöbet/vardiya değişimlerinde yazılı ve sözel olarak bölüm hemşirelerine/ilgili ekibe teslim eder.

r) Hasta vizitleri yaparak hastaların durumunu izler, ilgili ekiple bilgi alış verişinde bulunur. Uygulamalarını ilgili formlara kaydeder.

s) Hemşirelik uygulamaları için gerekli malzemelerin yeterli ve çalışır durumda olduğunu kontrol eder.

ş) Stomadan idrar, dışkı örneği alır.

t) İnkontinans tipini belirlemeye yönelik tanı işlemlerine katılır.

u) Yaradan kültür alır.

ü) Hekimle işbirliği içerisinde yaraya topikal ajanları uygular.

v) Yaraya mekanik debritman uygular (Islak kuru pansuman, basınçlı yıkama)

y) Hekimle işbirliği içerisinde yaraya kimyasal ve cerrahi debritman uygular.

Görev ev yetkileri yukarıdaki gibi belirlenmiş olan alanda hemşirelik yapmak veya uzmanlığını bu alanda geliştirmek isteyen hemşirelerin izleyeceği yol Cerrahi hemşireliği alanında master olabilir.

Ayrıca Sağlık bakanlığının sertifika programları da konuyla ilgili yetkiyi size vermeye yetecektir.

Cerrahi hemşireliği gerek ameliyat öncesi, ameliyat esnasında ve gerekse ameliyat sonrası bakımda vazgeçilmez bir alandır.

Bu alanın hemşireleri ne kadar profesyonel ise başarı o kadar artacaktır.

Özel sektör olsun yurt dışı sektör olsun bu alana ayrıca önem vermektedir. Gelişen ülkemizde de bu önemin artarak devam edeceği şüphesiz gerçektir.

Unutmayın alanında uzman bir hemşire ; aranan, daha dolgun ücret alan, belirli bir alanda uzmanlaşıp çalışabilen ve en önemlisi işini detaylarını bilerek yaptığı için işinden zevk alan hemşiredir.