HEMŞİRELİK YL

Güncel hemşirelik fazla mesai hesaplama robotu link
Ana Sayfa
adrenalin dozu

ERC 2025 Yetişkin İleri Yaşam Desteği (ALS): Güncel Algoritmalar ve İlaç Protokolleri

ERC 2025 kılavuzuna göre yetişkinlerde ileri yaşam desteği (ALS) yönetimi. Şok durumlara bağlı gelişen kardiyak arrestlerde ek girişimler gerekebilir.

ERC 2025: Yetişkin İleri Yaşam Desteği (ALS) ve Güncel Yaklaşımlar

Temel Yaşam Desteği (BLS) ile zaman kazandıktan sonra, kalbi yeniden çalıştırmak ve stabilizasyonu sağlamak için **İleri Yaşam Desteği (ALS)** devreye girer. **ERC 2025 ALS Kılavuzu**, yüksek kaliteli CPR, erken defibrilasyon ve geri döndürülebilir nedenlerin (4H/4T) tedavisine odaklanırken, teknoloji kullanımını (Kapnografi, Video Laringoskopi) daha da ön plana çıkarmıştır.

🎯 TEMEL HEDEF:
ALS'nin amacı sadece kalbi çalıştırmak (ROSC) değil, beyni koruyarak hastayı nörolojik olarak sağlam bir şekilde taburcu etmektir.

1. ALS Algoritması: Karar Anı

Kalp durması (Kardiyak Arrest) tanısı konduktan sonra ekip lideri ritmi analiz eder ve iki yoldan birine girer:

KALP DURMASI (Nabızsız)
CPR 30:2 + Oksijen + Monitörizasyon
⚡ ŞOKLANABİLİR (VF / Nabızsız VT)

Amaç: Fibrilasyonu elektrikle sonlandırmak.

1. ŞOK: 150-200 J (Bifazik)
➔ Hemen 2 dk CPR
2. ŞOK: 150-360 J
➔ Hemen 2 dk CPR
3. ŞOK: 150-360 J
➕ ADRENALİN (1 mg)
➕ AMİODARON (300 mg)
➔ Hemen 2 dk CPR
🚫 ŞOKLANAMAZ (Asistoli / NEA)

Amaç: Altta yatan nedeni bulmak ve kalbi uyarmak.

1. ADIM: ADRENALİN
Damar yolu açılır açılmaz HEMEN 1 mg Adrenalin yap.
(Gecikme sağkalımı düşürür!)
2. ADIM: CPR ve 4H/4T
2 dakika kesintisiz CPR yaparken geri döndürülebilir nedenleri (4H/4T) araştır ve tedavi et.

2. İlaç Protokolleri ve Damar Yolu

Damar Yolu: IV mi, IO mu?

ERC 2025, ilaç uygulaması için öncelikle İntravenöz (IV) yolu önerir. Ancak 2 başarısız denemeden sonra vakit kaybetmeden Kemik İçi (Intraosseous - IO) yol açılmalıdır. (IO, IV'ye en iyi alternatiftir).

İlaç Doz ve Zamanlama Kritik Notlar
Adrenalin 1 mg (Her 3-5 dakikada bir)
Şoklanamazda: HEMEN
Şoklanabilirde: 3. Şoktan Sonra		 Vazokonstrüksiyon yaparak beyne ve kalbe kan gitmesini sağlar.
Amiodaron 300 mg (3. Şoktan Sonra)
150 mg (5. Şoktan Sonra)		 Sadece dirençli VF/pVT'de kullanılır. Yoksa Lidokain (100 mg) verilebilir.
Trombolitik Spesifik protokol Sadece doğrulanmış veya şüpheli Pulmoner Emboli (PE) varsa kullanılır. CPR 60-90 dk sürdürülmelidir.
❌ Rutin Olarak Önerilmeyenler: Kalsiyum, Sodyum Bikarbonat, Magnezyum ve Atropin (Arrestte yeri yok). Bunlar sadece spesifik endikasyonlarda (örn. hiperkalemi, torsades) kullanılır.

3. Hava Yolu: Ne Zaman, Nasıl?

ERC 2025, hava yolu yönetiminde "kademeli yaklaşımı" (stepwise approach) benimser. Amaç en iyi ventilasyonu sağlamaktır, en havalı cihazı takmak değil.

  • 1. Basamak: Balon-Maske Ventilasyonu (BMV). (Mümkünse iki kişiyle).
  • 2. Basamak: Supraglottik Hava Yolu (SGA) - (Örn: i-gel, LMA). Başarı oranı yüksek ve takması kolaydır.
  • 3. Basamak: Endotrakeal Entübasyon (ETE). Sadece yüksek başarı oranına sahip (>%95) deneyimli kişilerce yapılmalıdır.

Kapnografi (ETCO2) Neden Şart?

Tüpün yerini doğrulamak ve CPR kalitesini izlemek için Dalga Formu Kapnografi altın standarttır.

  • Tüp Doğrulama: Düzenli dalga formu yoksa tüp yemek borusundadır!
  • CPR Kalitesi: ETCO2 < 10 mmHg ise masaj kalitesi kötüdür, değiştirin.
  • ROSC Habercisi: ETCO2 aniden yükselirse (örn. 40 mmHg) nabız geri dönmüş olabilir.

4. Defibrilasyon (Şok) İncelikleri

Manuel defibrilasyon kullanırken "Önden Şarj Etme" (Pre-charging) yöntemi önerilir. Masaj devam ederken cihaz şarj edilir, herkes çekildiği an şok verilir. Amaç göğüs masajına verilen arayı 5 saniyenin altına indirmektir.

Dirençli VF Nedir?

3 şoka rağmen düzelmeyen VF. Pedlerin yerini değiştirmeyi (Anterior-Posterior) veya enerji dozunu artırmayı düşünün.

Çifte Şok (Dual)?

İki cihazla aynı anda şok verme (Dual Sequential) rutin olarak önerilmemektedir.

5. Peri-Arrest Aritmiler (Taşikardi & Bradikardi)

Hasta arrest değil ama durumu kötüyse (Şok, Senkop, İskemi, Kalp Yetersizliği), yaklaşım "Kararsız" (Unstable) algoritmasına göre yapılır.

🐢 Bradikardi (Yavaş Nabız)

  • Anstabil (Kötü) Hasta: Atropin 500 mcg (max 3 mg). Yanıt yoksa: Adrenalin infüzyonu, İzoprenalin veya Pacing (Pil).
  • Stabil Hasta: Gözlemle, uzman konsültasyonu.

🐇 Taşikardi (Hızlı Nabız)

  • Anstabil (Kötü) Hasta: Gecikmeden Senkronize Kardiyoversiyon (Elektriksel Şok). (Sedasyon altında).
  • Stabil Hasta:
    • Düzenli Dar QRS (SVT): Vagal manevra -> Adenozin (6mg -> 12mg -> 18mg).
    • Düzensiz Dar QRS (AF): Beta bloker veya Diltiazem (Hız kontrolü).
    • Geniş QRS (VT): Amiodaron veya Prokainamid.

Özetle ALS

Başarılı bir ALS, sadece ilaç veya şoktan ibaret değildir. Yüksek kaliteli CPR, kesintisiz kompresyon, doğru hava yolu yönetimi ve 4H/4T'nin (Hipoksi, Hipovolemi, Pnömotoraks vb.) erken tedavisidir. Ekip liderliği ve kapnografi kullanımı başarıyı artıran en önemli faktörlerdir.

Yasal Uyarı: Bu protokoller sağlık profesyonelleri içindir ve ERC 2025 kılavuzundan derlenmiştir.