HEMŞİRELİKTE İLERİ YAŞ VE EMEKLİLİK

Hemşire Emeklilik Yaşı

Konumuz aslında hemşire kaç yaşında emekli olur? Ancak bundan bahsederken biraz hemşirelikte ileri yaşlar ve bunun mesleğe ve meslektaşlarımıza yansımasından da bahsetmek istiyorum.

Çoğu yerde hemşireler artık emekli olsun yakın gözlüğü ile hemşirelik yapılmaz gibi sözler duyuyorum hatta bazı forumlarda meslektaşlarım dahi bu sözleri söylüyorlar.

Haklılar mı? sayılır. Çünkü mesleğimiz dikkat gerektiren zor bir meslek. Uzun vardiyalar ve çoğu zaman insan hayatı için riskli işlemlerle dolu bir meslekten bahsediyoruz.

Bunun yanında evet tecrübeleri ile baş tacımız olan meslektaşlarımızın hız ve iş yükü konusunda yerlerini doldurduğumuz oluyor mu ? bazen...

Peki durum neden bu şekilde, sizce meslekte olan ileri yaştaki meslektaşlarımız emekli olmak istemez mi? Bunları konuşurken Avrupa durumuna da bakalım öncelikle.

AVRUPA'DA EMEKLİLİK YAŞI

Emeklilik yaşı ülkemizde artırıldı son yıllarda bu tabi Avrupa'da da böyle olduğu örnekleri verildi.

ABD'de hemşireler 61 yaşına kadar çalışabiliyorlar. Emekli olanlar ortalama yaşı 50 olarak kaydedilmiş. Ancak daha ileri yaşlarda çalışan hemşire sayısı giderek artmakta olduğu söylenmiş.

Bu durum için yabancı kaynaklar şunu söylüyor; Avrupa'da hemşire açığı var ve daha ileri yaşlardaki yetişmiş meslek grupları çalışmaya devam etmeli.

ÜLKEMİZDE HEMŞİRELERİN EMEKLİ OLMAK İSTEMEME SEBEPLERİ

Ancak ülkemizde hemşire açığı yok hatta fazlası var. Yani bu sebepten dolayı ileri yaşlarda hemşireler çalışmak zorunda değil. 

Bunun yanı sıra ülkemizde ekonomik sıkıntılar, emekli olduktan sonra geçinememe gibi durumlar söz konusu. Emekli maaşları düşük tabi ki çalışan maaşları kadar olamaz ancak, ülkemizin genç nüfusu nitelikli yada iyi gelir elde edebilecekleri işler bulamıyorlar dolayısı ile büyüyen çocuklarına da çalışan anne babalar yardım etmek zorunda kalıyorlar ve mevcut işleri var ise emekli olmak istemiyorlar.

Bir ailenin çocukları büyüdüğü zaman iş bulabilip kendilerine bakabilirse çalışan ebeveynler de belki emekli maaşları ile geçinebilir.

İLERİ YAŞTA ÇALIŞAN SAYISI ARTIYOR MU?

Bu ekonomik kaygılar, emeklilik politikaları, yıpranma payının yeterli ve geriye dönük olmaması ileri yaşta çalışan hemşire sayısında artışa neden olmakta ve bu sayı giderek daha da artma eğiliminde olmaktadır.

AVRUPA'DA İLERİ YAŞ GRUBU HEMŞİRELER NASIL ÇALIŞIYOR?

ABD'de bazı forumlarda okuduğumuza göre ileri yaş grubu hemşirelerin çalışması altta yeni yetişen meslektaşlarının olmadığından teşvikleniyor bir nevi.

Hangi şartlarda çalışacakları, nöbet olup olmadığı, vardiya saatleri genelde bu ileri yaş gruplarının kendi isteklerine bırakılıyor. Nispeten daha rahat yerlerde çalışmalarına çok nöbet tutmayarak mesleklerini icra etmelerine izin veriliyor.

ÜLKEMİZDE DURUM?

Ülkemizde benzer durumlar maalesef yok, çoğu hastanede meslektaşlarımla konuşuyorum ama bu mesleğe 25 yılından fazla emek vermiş meslektaşlarımız dahi bu durum gözetilerek çalıştırılmıyor.

Hastanelerin çoğu hemşire kadrosu da genç, yaşlı deneyim gözetmeksizin başka bir sisteme göre çalışan yerleri belirlenmiş ve bu sistem nitelikli iş veriminin önünü kesiyor.

Örneğin A hastanesinin devlet tarafından ayrılmış hemşire kadrosu 200 olsun bu hemşirelerin 30'a yakını masa başı veya hemşirelikten uzak rahat birimlerde çalışan meslektaşlarımız ile dolu. Bu meslektaşlarımızın yaş ortalaması de neredeyse 30 yani genç yaşta hemşireler bir yolunu bulup hemşirelik yapmadan hemşirelik yapabilirken ileri yaşta olanlar acil servislerde veya ana müdahale birimlerinde görmek mümkün.

Bunu sanki deneyimli hemşireleri riskli birimlerde çalıştırıyoruz gibi lanse ettiriyorlar ancak deneyim dedikleri çok eski yılların deneyimi, meslektaşlarımız alınmasınlar tabi ki deneyimleri bizim için önemli ama bu yaşta hem nitelikli işe hem de kendilerine zarar verecek şekilde çalışılıyor.

Geriye kalan bu 170 hemşire devletin sisteminde A hastanesinde çalışıyor ve yeterli eleman ile hizmet veriliyor gözükebilir ama her birim bir hemşire eksik hizmet veriyordur.

Bu durum hem hemşire başına düşen hasta sayısını da etkileyerek hasta ve hemşire arasındaki bağı zedeliyor.

Peki asıl soruya gelelim artık;

Hemşireler kaç yaşında emekli olur?

Bu yazıyı ilk yazdığım zamandan kısa süre sonra yıpranma payı aldık. Dolayısı ile bu güncelleme son alınan temmuz 2019 da alınan yıpranma payını da içermektedir.

Peki bir çalışan Türkiye'de mevcut durumda kaç yaşında emekli oluyor?

ERKEKLERDE EMEKLİLİK YAŞI KAÇTIR?

Sigortalılık süresinin başlangıcı tarihi 08.09. 1976'dan önce olan erkek sigortalılar;

– 55 yaşını ve en az 5000 prim gününü doldurmuş olmalı

Sigortalılık süresinin başlangıcı tarihi 08.09.1999 günü ve sonrası olan erkek sigortalılar;

– 60 yaşını ve en az 7000 prim gününü doldurmuş olmalılar.

08.09.1999 yılı sonrası sigorta başlangıcı olanların sigortalılık süre şartı bulunmamaktadır. 7000 iş günü ve 60 yaş şart yeterlidir.

60 yaşını geçen, 25 yıl sigortalı olan ve en az 4500 gün prim ödeyen çalışanlar da emekli olabilirler.

*Normal emeklilik şartları:

Sigortalılıklarını 7200 günü 31.12.2005 tarihine kadar tamamlayan erkekler 60 yaşında emekli olur ama diğerleri için tablo şu şekildedir;

1)- 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 61 yaş

2)- 01.01.2038 ila 31.12.2039 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 62 yaş

3)- 01.01.2040 ila 31.12.2041 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 63 yaş

4)- 01.01.2042 ila 31.12.2043 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 64 yaş

5)- 01.01.2044 ila 31.12.2045 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 65 yaş

6)- 01.01.2046 ila 31.12.2047 tarihleri arasında 7200 günü tamamlayan için 65 yaş

* SSK'dan 5400 gün ile emeklilik şartları:

İlk defa 01.05.2008 tarihi ve sonrası işe girmiş yani sigortalı olmuş veya olacak erkeklerden 4A bendi yani SSK kapsamında sigortalı sayılanlar için kısmı emeklilik şartı 5400 gün olarak uygulanır.

Emeklilik yaşlarının tespiti 5400 günü tamamladıkları/tamamlayacakları zamana göre belli olur. Buna göre; 5400 günü 31.12.2005 tarihine kadar tamamlayan erkekler 63 yaşında emekli olur.

*Diğerleri İse:

– 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri arasında 5400 günü tamamlayan erkekler 64 yaş

– 01.01.2038 gününden sonra 5400 günü tamamlayan erkekler için 65 yaş olarak uygulanır.

Ancak yaş hadlerinin uygulanması 5400 prim gün sayısı şartını doldurduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır.

KADINLAR KAÇ YAŞINDA EMEKLİ OLUR?

Kadınların emeklilik yaşı da erkeklerde olduğu gibi işe giriş tarihine göre farklılık göstermektedir.

– 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olduysanız 58 yaş ve 7200 gün şartı ile emekli olabiliyorsunuz.

Ancak bu tarihlerdeki önemli ayrıntı, emekliliği hak etmek için 7200 iş gününü 31.12.2035 tarihine kadar tamamlamış olmanızdır.

*3600 gün ve 15 yıllık sigortalılık süresini;

– 23.05.2002 tarihi öncesinde tamamlamış durumunda 50 yaşında,

– 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasındaysa 52 yaşında,

– 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasındaysa 54 yaşında,

– 24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasındaysa 56 yaşında,

– 24.05.2011 tarihinden sonraysa 58 yaşında, 3600 gün ile emekli olabilirsiniz.

Eğer sigortalı olma tarihiniz 08.09.1999 ile 30.04.2008 arasındaysa, 4500 iş günü 25 yıllık sigortalılık süresi ve 58 yaşını tamamlamanız durumunda SSK yaş haddinden emekli olabilirsiniz.

SSK ya da diğer kapsamlarda ilk işe giriş tarihiniz 01.05.2008 tarihi ve sonrası ise 5400 gün 61 yaşı tamamlamış olmanız emekli olaya hak kazandırır. Ancak bu tarihten sonra girişi olanlar kademeli geçişe tabidir. 400 günden 61 yaşında emekli olabilmek için 5400 günü 31.12.2035’e kadar tamamlamış olmanız gereklidir.

Yukarıdaki yazılar alıntı elbette ben hesaplayamam bu kadar detaylı ama hepsini koymaya çalıştım, yukarıdan kendi özelliğinizi bulup aşağı yukarı hesabınızı yaparsınız.

Anladığım kadarı ile erkekler ortalama 63, kadın hemşireler ise ortalama 54 diyelim.....

Yıpranma payının etkisi;

Sağlık çalışanları, çalıştıkları her yıl için 60 gün daha fazla çalışmış sayılıyor.

Sosyal güvenlik mevzuatımızda bazı meslekler için erken emeklilik imkanları bulunuyor. Mesleğin türüne göre her yıl için 60 ya da 90 günlük çalışma süreleri primlere ekleniyor. Başka bir ifadeyle bu çalışanların işe başlangıç tarihleri bu süreler kadar geri çekiliyor. Dolayısıyla da erken emeklilik imkanı sağlanıyor. 

* Kimler yararlanacak?

Yasaya göre, 1219 sayılı Kanun'a tabi doktorlar, 6283 sayılı Kanun'a tabi hemşireler, 6179 sayılı Kanun'a tabi eczacılar ve sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar yıpranma hakkından yararlanıyor.

* Nasıl uygulanacak?

Söz konusu sağlık çalışanları için 1 yıllık çalışmaları karşılığında 60 gün yıpranma hakkı tanınıyor. Böylece 360 günlük çalışmaları 420'ye çıkacak. 12 ay çalışan bir sağlıkçı 14 ay çalışmış kabul edilecek ve primi erken dolacak. 360 günden eksik sürelere ait fiili hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiili hizmet süresiyle orantılı belirlenecek.

Ne zaman başlayacak?

3 Ağustos 2018'den itibaren yıpranma işlemeye başladı. Sağlık çalışanlarının önceki çalışmaları yıpranma kapsamı dışında tutuluyor.

Nasıl hesaplanacak?

10 yıl görev yapan bir sağlık çalışanı 600 gün yıpranma kazanacak. 3.600 günlük çalışma emeklilik hesabında 4.200 gün sayılacak. Yıpranmadan yararlanmak için 10 yıllık çalışma gerekecek. 

Emeklilik hesabında kullanılacak yıpranma 5 yıl ile sınırlı. Sağlık çalışanının primine eklenen sürenin yarısı emeklilik yaş haddinden düşürülecek. En fazla 5 yıl yıpranma kazanabilen bir sağlık çalışanı 2.5 yıl daha erken emekli olacak. 4 yıl yıpranma kazanmış bir sağlık çalışanı için yaştan indirilecek süre 2 yıl olacak.

İLERİ YAŞ GRUBU HEMŞİRELER NEREDE ÇALIŞMALI?

Bu hemşireler; acil servisler, yoğun bakımlar gibi özellikli birimler yerine. Enjeksiyon, pansuman, tansiyon, ayaktan tedavi, evde bakım..... gibi hasta sirkülasyonunun az işlerin acilen yapılması gerekmeyen bunun yanında deneyimin hasta ve yakınlarına daha çok aktarılması gereken birimlerde çalışabilirler. 

Hem nöbetleri az olur, hem mesleklerine devam edebilirler.

İLERİ YAŞ GRUBU HEMŞİRELER EMEKLİ OLMALI MI?

Gerekli yasalar bunu belirliyor aslında ama, iyi bir yıpranma payı ile bu yaş sorunu hemşirelikte çözülebilir. 

Aile bireyleri ile yaşamlarının son periyodunu kendilerine ve ailelerine ayırabilirler.

Ancak maddi durumlar emekli maaşından bahsetmiyorum, çalışma hayatında kazandıkları ile bir birikim yapamayan çalışanlar. Çocukları da iş bulamadıklarında tamamen işe bağımlı hale geliyorlar.

Emeklilik dönemleri insan hayatının en önemli dönemleri. Bunu yaşamak ama hakkıyla yaşamak herkesin hakkı. Özellikle yıpranarak çalışan hemşirelerin....

Sevgilerle...........