DÖNER SERMAYE ADALETSİZLİĞİ

Son zamanlarda döner sermaye dağıtımına ilişkin bize sorulan bazı sorular vardı ve bizlerde araştırmalar yaptık.

Bildiğiniz üzere son yıllarda döner sermayeden yapılan kesintiler Tabip dışı sağlık çalışanlarını oldukça fazla olumsuz etkilemekte çoğu hastanelerde çalışan meslektaşlarımız döner sermaye almadan çalışmaya devam etmektedir.

1. Döner Sermaye Dağıtılması

Döner sermaye TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMUNA BAĞLI SAĞLIK TESİSLERİNDE GÖREVLİ PERSONELE EK ÖDEME YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK uyarınca dağıtılmaktadır. 

Bu yönetmelikte geçen bilgilere göre özellikli birimler olan Ameliyathane, yoğun bakım, doğumhane, yenidoğan, süt çocuğu, yanık ünitesi/merkezi, diyaliz, acil servis-poliklinik, kapalı psikiyatri servisleri, AMATEM, çocuk izleme merkezleri, izolasyon odaları, organ ve doku nakli ve kemik iliği nakil üniteleri gibi özellikli hizmetlerde çalışan personel katsayısı 2 olmak üzere diğer çalışanlar ise katsayısı 1.5 olmak üzere döner sermaye almaktadır.

Bunun yanında pratisyen tabipler 5, uzman tabipler ise 7 katsayısına sahiptir.

İlgili yönetmeliğe göre döner sermaye komisyonu kurulmakta ve dağıtılacak döner sermaye bu yönetmelik ve ilgili komisyonun kararına göre dağıtılmaktadır.

Yönetmelik 2013 yılında yayınlanmış ve 2013 yılından beri de döner sermayeler düşmekte ve bu günlerde hiç kalmamış durumdadır. Yönetmelik değişmemesine rağmen değişenin ne olduğu konusu da muallaktır.

2. Döner Sermaye Miktarları

Önceden bir acil hemşiresi 700-1300 tl arasında ek döner sermaye alırken bugünlerde 0-400 tl arasında ek döner sermaye ancak alabilmektedir. Bunca zaman aradan sonra gelen enflasyonu da göz önüne alırsak ek döner sermaye yok olmuştur.

Sorun nerede bulamadık, yıllardır dağıtılan bu döner sermayeden tabipler biz kadar etkilenmemiş, ancak diğer sağlık çalışanları ek dönerden ümidi keserek işlerine devam etmektedirler.

3. Adaletsizlik

Peki adaletsizlik bunun neresinde diye de kendimize sorduk. Bizler hemşire olarak yapılan işlemlerden performans almıyoruz. 

Bir acil serviste görevli olduğunuzu düşünün hemşire ve sağlık memurları dikiş atmakta, mide lavajı yapmakta ve hatta kırık durumlarında atel işlemlerini de yapmaktadır.

Bunun gibi doktorlar için performans sayılan ve hemşirelerin yaptığı yüzlerce işlem bulunmaktadır. Ancak gelin görün ki doktorun sadece order yazdığı ve tamamen hemşirelerin yaptığı işlemler üzerinden ek döner sermaye alırken asıl işlemi yapan sağlık çalışanlarının bu döner sermayeye etkili dağıtımından yararlanamaması adaletsizliğin en temelini oluşturmakta.

Yani sanki tüm işlemleri doktor yapıyormuşcasına döner sermayeden payını alırken, hemşireler ise yaptıkları hiçbir işlemden performans ödemesi almamaktadır.

4. Sistem Kimden Yana

Sistem bu şekilde olduğunda acil serviste, yoğun bakımda veya işlemlerin ağır ve yoğun olduğu birimlerde çalışan sağlık çalışanları eğer tabip değil ise döner sermayeden aldıkları pay komik oranlarda. 

Yani bu yoğun birimlerde çalışan diğer sağlık çalışanları emeğinin karşılığını almadan boşuna çalışıyor gibi olmuyorlarmı?

Bu yoğun işlemleri yapmak yerine başka birimlerde daha rahat çalışamazlar mı? Günümüz de de artık bu yoğun birimlerin önemi kalmamakta işimizi şevkle ve isteyerek yaparken emeğimizin başka personellere ödenmesi de zorumuza gitmeye başlamıştır.

5. Döner Sermayenin Eşitlenmesi?

Bir başka adaletsiz konu ise döner sermayenin hemşireler arasında eşitlenmesi meselesidir. Yani, kadro derecesi veya öğrenim durumuna göre devlet tarafından yatırılan döner sermayesi farklı olan hemşireler var. Bu çalışanlar kendi emeklerinin, deneyimlerinin ve üst öğrenim görmelerinin farkını haklı olarak almaktadırlar.

Ama gelin görün ki ek döner sermaye dağıtırken hastaneler bu genel döner sermayayi eşitleme yoluna giderek bu emek ve farkları yok saymaktadır.

Yani kadro derecesi veya deneyimi veya öğrenim durumu sayesinde 1400 lira döner sermaye alan bir hemşire, yeni başlayan ve 1000 lira alan bir hemşire var. Bu meslektaşlarımız ek ödeme alacağı zaman 1400 döner alan kişi 100 tl alırken diğeri 500 tl ek ödeme alarak genel döner sermayesi eşitlenmektedir.

Dolayısı ile meslektaşlarımızın ne kadro derecesi ne öğrenim durumu nede deneyimleri hiçe sayılmaktadır.

6. Sağlık Bakanlığı Ne Diyor?

5. madde hakkında sağlık bakanlığına neden bu eşitlemenin yapıldığını sorduk. Devletin kadro derece gözeterek maaş verdiği personeline neden hastanelerin kadro derece gözetmeksizin ek ödeme dağıttığını hatta kadro derece gözetmedikleri gibi negatif yönde zarar sağlayarak dağıtım yaptıklarını sorduk.

Gelen cevap ise bize bu ödemenin en yukarıda söylediğimiz yönetmeliğe göre yapıldığı yönünde idi.

Yönetmelikte biz bu eşitleme konusunu bulamadık, velev ki var acilen düzeltilmesi gerekmektedir.

Döner sermaye konusunda yaşanılan adaletsizlik, performans sistemindeki işi yapana değil yaptırana ödeme yapılması açıkça hemşirelerin yok sayılması, mesleki değerinin görülmemesi ve sanki doktorun iş yaptırıcı personeli gibi algılandığını malesef gözler önüne sermeye yetmektedir.

Bizler buradan gerek Türk hemşireler derneğini gerek sendikaları göreve davet ediyor, bu büyük sorunu acilen dile getirmelerini talep ediyoruz. 

Tüm okurlarımıza saygıyla duyurulur.