🍎 VÜCUT GEREKSİNİMİNDEN AZ BESLENME BAKIM PLANI: Malnütrisyonu Önleme ve Beslenme Desteği
🍎 VÜCUT GEREKSİNİMİNDEN AZ BESLENME BAKIM PLANI: Malnütrisyonu Önleme ve Beslenme Desteği (2025 Rehberi)
Bu makale, bireyin metabolik ihtiyaçlarını karşılayacak kadar besin ve kalori alamaması anlamına gelen Vücut Gereksiniminden Az Beslenme tanısının yönetimini detaylandırmaktadır. Bu durum, malnütrisyona, bağışıklık sisteminin zayıflamasına, yara iyileşmesinin gecikmesine ve kas kaybına yol açarak hastanın prognozunu ciddi şekilde olumsuz etkiler. Hemşirelik, hastanın oral alımını teşvik etmekte, iştah kaybı nedenlerini gidermekte ve gerekirse yapay beslenme yollarını yönetmekte kilit bir role sahiptir. Bu kapsamlı rehber, NANDA International 2024-2026 sınıflandırmasına göre güncellenmiştir.
1. Teorik Temeller: Yetersiz Beslenme, Malnütrisyon ve Komplikasyonlar
Tanım: Vücut Gereksiniminden Az Beslenme (Imbalanced Nutrition: Less than Body Requirements), bireyin metabolik ihtiyaçlarından daha az kalori ve besin maddesi alımı veya depolaması durumudur.
A. Etiyolojik Faktörler (Risk Kaynakları)
Yetersiz beslenmeye yol açan nedenler genellikle alım zorlukları, sindirim sorunları veya artan metabolik taleplerden kaynaklanır:
Fiziksel Engeller: Yutma güçlüğü (disfaji), iştah kaybı (anoreksiya), bulantı/kusma, diş problemleri, ağız mukozitisi (kemoterapi sonrası).
Metabolik/Hastalık: Kanser, enfeksiyon, ateş, hipertiroidi gibi metabolizmayı hızlandıran durumlar (artmış talep).
Psikolojik: Depresyon, sosyal izolasyon, yeme bozuklukları.
Ekonomik: Yetersiz besine erişim.
B. Kritik Değerlendirme ve Belirtiler
Antropometrik: Hızlı kilo kaybı (1 haftada 2 kg'dan fazla}), düşük Beden Kitle İndeksi (BKİ < 18.5), zayıflık.
Fiziksel: Saç dökülmesi, cilt turgorunda azalma, kuru mukozalar, kas atrofisi (zayıflık), yara iyileşmesinde gecikme.
Laboratuvar: Düşük Albümin ve Pre-albümin seviyeleri (protein eksikliği), Hb/Hct düşüklüğü (anemi).
2. Hemşirelik Bakım Planı Formunun Doldurulması
Bu bölüm, size iletilen HEMŞİRELİK BAKIM PLANI FORMUndaki standartlara ve terminolojiye uygun olarak doldurulmuştur. Formunuzdaki Beslenme Yetersizliği başlığını temel alıyoruz.
HASTANIN ADI-SOYADI: [Hastanın Adı-Soyadı]
YAŞ: [Yaş]
TARİH: 04.11.2025
SEMPTOM: Kilo Kaybı, İştahsızlık, Laboratuvarda Düşük Albümin Değeri, Yorgunluk.
HEMŞİRELİK TANISI: Vücut Gereksiniminden Az Beslenme (Imbalanced Nutrition: Less than Body Requirements)
AMAÇ (NOC)
Hasta, günlük kalori ve besin gereksinimlerini karşılayacak miktarda besin tüketecektir.
Hastanın mevcut kilo kaybı duracak ve stabil hale gelecektir.
Laboratuvar değerleri (Albümin, Hgb) hedeflenen aralığa yaklaşacaktır.
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ (NIC)
Hemşirelik girişimleri, oral alımı artırmaya, besleyici gıdaları teşvik etmeye ve profesyonel beslenme desteğini sağlamaya odaklanır.
| Uygulama Zamanı | HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ | Gerekçeler (Eğitim Amaçlı) |
| 08-16 / 16-08 | Değerlendirme ve İzleme: Günlük kiloyu aynı tartı ve aynı giysiyle takip ettim. Hastanın besin alımını ve iştahsızlık nedenlerini (ağrı, bulantı, depresyon) değerlendirdim. | Kilo takibi, beslenme durumundaki değişikliğin en hassas göstergesidir. İştah kaybının nedenini gidermek, alımı artırmanın ilk adımıdır. |
| 08-16 | Diyetisyen/Doktor İşbirliği: Hastanın diyetini diyetisyen/doktoruyla birlikte düzenledim. Hekim onayıyla beslenme destek ürünleri (yüksek kalorili oral supplementler uyguladım. | Kişiselleştirilmiş beslenme planı ve takviyeler, yetersiz alımı telafi etmek için gereklidir. |
| 16-08 | Oral Alımı Teşvik: Hastaya küçük, sık ve yüksek kalorili öğünler sundum. Hastanın tercih ettiği yiyecekleri temin ettim. | Büyük porsiyonlar iştahı kapatabilir. Hastanın tercih ettiği besinler, alımı teşvik eder. |
| 08-16 | Çevresel Düzenleme: Öğün öncesi-sonrası ağız bakımı yaptım. Yemek sırasında hoş olmayan kokuları veya çevresel uyaranları (gürültü, kötü görüntü) ortadan kaldırdım. | Ağız bakımı iştahı artırır. Hoş olmayan uyaranlar, bulantı/iştah kaybını tetikler. |
| 16-08 | Pozisyonlama: Hastayı yemek sırasında rahat bir pozisyonda (yüksek Fowler's) tuttum. Disfaji varsa uygun kıvamda besin sağladım. | Rahat pozisyon beslenmeyi kolaylaştırır ve aspirasyon riskini önler. |
| 08-16 | Takip ve Sevk: Oral alıp almadığını takip ettim, oral alımın yetersiz olduğu durumda hekimine haber verdim. Gerektiğinde yapay beslenme (enteral/parenteral) için sevk sağladım. | Oral alım yetersiz kalırsa, malnütrisyonu önlemek için yapay beslenmeye geçiş değerlendirilmelidir. |
| 16-08 | Eğitim: Hastayı ve ailesini besin içeriği, kalori sayımı ve iştah kaybı dönemlerinde besin takviyelerinin kullanımı konusunda eğittim. | Hasta ve ailenin beslenme konusunda bilgi sahibi olması, uyumu ve yönetimi artırır. |
Değerlendirmeler (Pazar)
Bakım formundaki Değerlendirmeler (Tarih) sütununa aşağıdaki kodlamalar kullanılarak günlük durum takibi yapılacaktır:
1. PROBLEM GİDERİLDİ
2. PROBLEMDE AZALMA GÖZLENDİ
3. PROBLEM DEVAM EDİYOR
Örnek Değerlendirme Kaydı:
"Pazar 16:00: Kilo kaybı durdu, bu hafta 0.2 kg artış gözlendi. Oral supplementlerin tamamını tüketti. Albümin değeri yavaşça yükselme eğiliminde. (2. PROBLEMDE AZALMA GÖZLENDİ)"
📚 Güncel Kaynakça
Hemşirelik girişimlerinin kanıta dayalı olmasını destekleyen başlıca kaynaklar:
NANDA International: Herdman, T. H., & Kamitsuru, S. (Eds.). (2024). NANDA International Nursing Diagnoses: Definitions and Classification, 2024-2026.
Klinik Kılavuzlar (Örnek): American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (ASPEN) veya ulusal Beslenme ve Diyetetik Derneği kılavuzları.
2 yorum