😨 KORKU BAKIM PLANI: Güvenli Ortam Sağlama ve Anksiyete Yönetimi
😨 KORKU BAKIM PLANI: Güvenli Ortam Sağlama ve Anksiyete Yönetimi (2025 Rehberi)
Bu makale, bireyin tanımlanabilir bir tehlikeye karşı verdiği duygusal tepki olan Korku tanısının yönetimini detaylandırmaktadır. Hastalık tanısı, cerrahi girişimler, ağrı veya bilinmeyene karşı verilen bu doğal tepki, hastanın fizyolojik ve psikolojik durumunu olumsuz etkileyebilir. Akut korkunun sürekli hale gelmesi $\text{anksiyete}$'ye dönüşebilir. Hemşirelik, hastanın kendini güvende hissetmesini sağlamakta ve korkuyu yönetmesi için somut teknikler öğretmekte kilit bir role sahiptir. Bu kapsamlı rehber, NANDA International 2024-2026 sınıflandırmasına göre güncellenmiştir.
1. Teorik Temeller: Korku, Kaygı ve Fizyolojik Tepkiler
Tanım: Korku ($\text{Fear}$), bireyin bilinçli olarak tanımlanabilir bir tehdide (hastalık, ameliyat, tedavi) verdiği duygusal ve fizyolojik tepkidir.
A. Etiyolojik Faktörler (Risk Kaynakları)
Korkuya yol açan nedenler genellikle hastanın sağlığına, güvenliğine veya sosyal yaşamına yönelik tehditlerdir:
Sağlık Durumu: Yeni bir hastalık tanısı (özellikle kanser, $\text{MI}$), ameliyat ihtiyacı, akut ağrı, yaşam kaybı tehdidi.
Çevresel: Yabancı bir ortam (hastane, yoğun bakım), tanıdık olmayan sesler, izolasyon, güvenlik tehditleri.
Bilgi Eksikliği: Prosedürler, test sonuçları veya hastalığın prognozu hakkında yeterli bilgiye sahip olmama (Bilgi eksikliği tanısıyla ilişkilidir).
Sosyal/Psikolojik: Rol değişimleri, sosyal dışlanma korkusu.
B. Fizyolojik ve Davranışsal Belirtiler
Korku, sempatik sinir sistemini aktive ederek fizyolojik tepkilere neden olur:
Fizyolojik: Taşikardi (hızlı nabız), taşipne (hızlı solunum), kan basıncında artış, terleme, pupillerde genişleme.
Duygusal ve Davranışsal: Huzursuzluk, gerginlik, endişe, titreme, çaresizlik ifadeleri, uyku bozukluğu, çevreyi aşırı inceleme (tetikte olma).
2. Hemşirelik Bakım Planı Formunun Doldurulması
Bu bölüm, size iletilen HEMŞİRELİK BAKIM PLANI FORMUndaki standartlara ve terminolojiye uygun olarak doldurulmuştur. Formunuzdaki Anksiyete başlığına uygun girişimler de eklenmiştir, zira korku ve kaygı klinik olarak yakından ilişkilidir.
HASTANIN ADI-SOYADI: [Hastanın Adı-Soyadı]
YAŞ: [Yaş]
TARİH: 04.11.2025
SEMPTOM: Taşikardi, Huzursuzluk, Sözel Olarak Korku İfadesi (Örn: "Ameliyattan Korkuyorum").
HEMŞİRELİK TANISI: Korku (Fear)
AMAÇ (NOC)
Hastanın korku düzeyi, sözel olarak tolere edilebilir seviyeye inecektir.
Hastanın yaşamsal belirtileri normal sınırlarda stabilize olacaktır (Taşikardi ve $\text{KB}$ düşecektir).
Hasta, korkuyla başa çıkma metodlarını (gevşeme, nefes egzersizleri) uygulayacaktır.
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ (NIC)
Hemşirelik girişimleri, güven oluşturmaya, korku kaynağını belirlemeye ve hastaya somut başa çıkma araçları sunmaya odaklanır.
| Uygulama Zamanı | HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ | Gerekçeler (Eğitim Amaçlı) |
| 08-16 / 16-08 | Terapötik İlişki: Hastaya kendimi, çalışanları, kliniği ve odasını tanıttım. Hastanın korku ve endişelerini sözel olarak ifade etmesini sağladım (Soru-cevap şeklinde). | Tanıdık bir çevre ve güven ilişkisi kurmak, korku ve anksiyeteyi azaltır. İfade etme, duygusal yükü hafifletir. |
| 08-16 | Bilgi Sağlama ve Kontrol: Ameliyat veya işlem öncesi hastaya açıklama yaptım. Tedavi yöntemlerini sözel olarak ifade ettim. Hastanın görüşünü aldım ve bakımda rol almasını sağladım. | Bilinmeyenin korkusunu azaltır. Kontrol hissi vermek, hastanın pasiflik duygusunu azaltarak başa çıkmayı destekler. |
| 16-08 | Fizyolojik İzlem: Vital bulguları sık aralıklarla kontrol ettim. Taşikardi, kan basıncı yüksekliği ve huzursuzluk belirtilerini takip ettim. | Korku, sempatik aktivasyon nedeniyle fizyolojik tepkileri tetikler. İzlem, fiziksel tepkilerin ciddiyetini belirler. |
| 08-16 | Gevşeme Teknikleri: Hastaya anksiyeteyle baş etme metodlarını (derin nefes alma, rehberli imgeleme veya progresif kas gevşemesi) anlattım. | Gevşeme, sempatik aktivasyonu azaltarak fizyolojik tepkileri tersine çevirir. |
| 16-08 | Çevresel Güvenlik: Hastanın odasını güvenli hale getirdim ve gürültüyü azalttım. Hastayı acil durumlarda neler yapabileceği konusunda anlattım. | Fiziksel güvenlik hissi sağlamak ve belirsizliği azaltmak, korkunun yoğunluğunu düşürür. |
| 08-16 | İlaç Yönetimi: Hekim onayıyla anksiyolitik (sakinleştirici) ilaç uyguladım. | Farmakolojik müdahale, korkunun aşırı ve işlevsiz hale geldiği durumlarda gereklidir. |
| 16-08 | Destek Sistemi: Aile üyelerini hastanın yanında olmaya teşvik ettim ve duygusal destek sağlamaları konusunda eğittim. | Sosyal destek, hastanın kendini izole hissetmesini önler ve güven verir. |
Değerlendirmeler (Pazar)
Bakım formundaki Değerlendirmeler (Tarih) sütununa aşağıdaki kodlamalar kullanılarak günlük durum takibi yapılacaktır:
1. PROBLEM GİDERİLDİ
2. PROBLEMDE AZALMA GÖZLENDİ
3. PROBLEM DEVAM EDİYOR
Örnek Değerlendirme Kaydı:
"Pazar 16:00: Hastanın nabız hızı $105$'ten $85$'e düştü. Ameliyat öncesi prosedürleri kendi sözleriyle açıklayabildi. Huzursuzluk belirtisi gözlenmedi. (2. PROBLEMDE AZALMA GÖZLENDİ)"
📚 Güncel Kaynakça
Hemşirelik girişimlerinin kanıta dayalı olmasını destekleyen başlıca kaynaklar:
NANDA International: Herdman, T. H., & Kamitsuru, S. (Eds.). (2024). NANDA International Nursing Diagnoses: Definitions and Classification, 2024-2026.
Klinik Kılavuzlar (Örnek): American Psychiatric Association (APA) veya ulusal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği kılavuzları.
Hemşirelik Değerlendirmesi
Korkuya yol açabilecek olası sorunları belirlemek için değerlendirmeye ihtiyaç vardır .Değerlendirme ve Gerekçeler
Kapsamlı, akılcı sorgulama ve aktif dinleyerek hastanın korkusunun türünü belirleyin. Korkunun dış nedeni bilinebilir. Korkuyu açığa çıkarmayı kabul edilemez bulan hastalar , gelecekte bir zamanda duygularını paylaşmayı seçerlerse , birinin dinlemeye istekli olduğunu bilmeyi uygun bulabilirler .Korkunun davranışsal ve sözlü ifadesini değerlendirin. Bu bilgi, hastanın başa çıkma stratejilerini desteklemek için müdahaleleri planlamak için bir temel sağlar.
Hastanın bu korkuyla başa çıkmak için uyguladığı önlemleri değerlendirin. Bu bilgi, hasta tarafından kullanılan başa çıkma stratejilerinin etkinliğini belirlemeye yardımcı olur.
Hastanın korkularının işlev görme yeteneğini ne ölçüde etkilediğini öğrenin. Hasta güvenliği her zaman bir öncelik olmalıdır.
Hemşirelik müdahaleleri
Müdahaleler ve Gerekçeler
Hastanın korkusuyla ilgili farkındalığınızı açın. Bu yaklaşım, hastanın sahip olduğu duyguları doğrular ve bu duyguların kabul edildiğini gösterir.Hastaya, acının, tehlikenin veya kontrol kaybının beklendiği veya hissedildiği durumlara korkunun normal ve uygun bir tepki olduğunu söyleyin. Bu güvence, korkuyu normal insan deneyimleri alanına yerleştirir.
Özellikle korkutucu prosedürler veya tedavi sırasında güvenliği artırmak için hastayla birlikte olun. Güvendiği bir kişiyle fiziksel bağlantı, hastanın bir korku döneminde kendini güvende hissetmesine yardımcı olur.
Hastayla iletişim kurarken rahat ve kabul edici bir tavır takın. Huzurlu ve tehdit edici olmayan bir ortamda hastanın stabilite hissi artar.
Hastayı gerektiği şekilde çevreyle tanıştırın. Ortama aşinalık rahatlık sağlar ve korkuyu azaltır.
Yanlış bilgilere dayanan mantıksız korkular varsa doğru bilgi sağlayın. Yanlış inançları doğru bilgilere dönüştürmek kaygıyı azaltır.
Hastanın korkusu makul bir cevapsa, onunla empati kurun. Yanlış güvencelerden kaçının ve dürüst olun. Hastalara yardım istemenin hem bir güç belirtisi hem de sorunun çözümüne yönelik bir adım olduğu konusunda güvence verin.
Geçmişte korkulu durumlarla başa çıkmak için kullanılan stratejileri tanımasında hastayı destekleyin. Bu yöntem, hastanın korkunun yaşamın doğal bir parçası olduğunu ve başarılı bir şekilde baş edilebileceğini düşünmesini sağlar.
Korku azaldığında, hastayı korkunun başlangıcından önceki belirli olaylara dahil olmaya teşvik edin. Korkuya yol açan faktörlerin tanınması ve açıklanması, alternatif yanıtların geliştirilmesinde hayati önem taşır.
Hastanın dinlenme sürelerine sahip olmasına izin verin. Gevşeme , baş etme yeteneğini geliştirir.
Hastaya evden uzaktayken rahatlatıcı nesneler getirmesini önerin. Bu yöntem, yeni bir ortamda güvenlik duygularını artırabilir.
Hastanın ve ailenin korkulu ihtiyaçlarını karşılamak için topluluk kaynaklarına erişin (örn., Manevi danışman, sosyal hizmet uzmanı). Uygun kaynaklar, destekleyici sağlık hizmetini gösteren organize ve düzenlenmiş hasta bakımı sağlar.
Alternatif tedavileri başlatın. Güvenlik kontrol altındaysa sözlü ve sözlü olmayan ( izinle temas ve kucaklaşma) güvence sağlayın . Meditasyon, dua, müzik, Terapötik Dokunuş ve iyileştirici dokunma teknikleri korkuyu hafifletmeye yardımcı olur.
Görüşmeye katılın