Serum nedir?
İntravenöz solüsyonlar olarak da bilinen serumlar , oral yolun mümkün olmadığı durumlarda normal sıvı hacmini ve elektrolit dengesini eski haline getirmek veya korumak için intravenöz tedavide kullanılan tamamlayıcı sıvılardır . IV sıvı tedavisi, sıvıları doğrudan intravasküler sıvı bölmesine sağlamanın, elektrolit kayıplarını değiştirmenin ve ilaç ve kan ürünlerinin uygulanmasında etkili bir yoldur .
Serum Türleri
Farklı IV sıvı türleri ve bunların nasıl sınıflandırılacağına dair farklı yollar vardır.
IV sıvıları sınıflandırmanın en yaygın yolu tonisitelerine dayanmaktadır:
İzotonik . Kan plazması ile aynı konsantrasyonda çözünen madde içeren izotonik IV çözeltileri.
Hipotonik . Hipotonik çözeltiler, plazmadan daha az çözünen konsantrasyona sahiptir.
Hipertonik . Hipertonik çözeltiler, plazmadan daha fazla çözünen madde konsantrasyonuna sahiptir.
IV serumlar ayrıca amaçlarına göre sınıflandırılabilir:
Besin çözümleri . Karbonhidrat bileşenini ve suyu oluşturmak için dekstroz, glikoz ve levuloz içerebilir . Sıvı ihtiyacı için su ve kalori ve enerji için karbonhidrat sağlanır. Besin solüsyonları, dehidratasyon ve ketozu önlemede faydalıdır . Besin çözeltilerinin örnekleri arasında D5W, D5NSS bulunur.
Elektrolit çözeltileri . Kayıpları devam eden hastalar için sıvı ve elektrolitlerin yerine kullanılan çeşitli miktarlarda katyonlar ve anyonlar içerir . Elektrolit solüsyonlarının örnekleri arasında 0.9 NaCl, Ringer Solüsyonu bulunur.
Alkali çözelti . Metabolik asidozu tedavi etmek için verilir.
Asit çözümler . Metabolik alkaloza karşı koymak için kullanılır.
Hacim genişleticiler. Ciddi bir kan kaybı veya plazma kaybından sonra kan hacmini artırmak için kullanılan solüsyonlar Hacim genişleticilerin örnekleri dekstran, insan albümini ve plazmadır.
Kristaloidler Crystalloid IV solüsyonları, yarı geçirgen membranlar boyunca kolayca akan küçük moleküller içerir. Plazmaya göre göreceli tonisitelerine göre kategorize edilirler. Üç tür vardır: izotonik, hipotonik ve hipertonik.
İzotonik IV Sıvılar
Çoğu IV sıvısı izotoniktir , yani kan plazması ile aynı konsantrasyonda çözünen maddelere sahiptirler. İzotonik solüsyonlar infüze edildiğinde hem hücre içi sıvıyı hem de hücre dışı sıvı boşluklarını eşit şekilde genişletir.
Bu tür sıvılar, vasküler bölmenin ozmolalitesini değiştirmez. Teknik olarak, elektrolit çözeltileri, toplam elektrolit içeriği yaklaşık 310 mEq / L ise izotonik olarak kabul edilir. İzotonik IV sıvıları, Hücre dışıninkine yakın bir toplam ozmolaliteye sahiptir ve kırmızı kan hücrelerinin küçülmesine veya şişmesine neden olmaz.
% 0.9 NaCl (Normal Salin Çözeltisi, NSS)
Normal salin solüsyonu (% 0.9 NaCl) veya NSS, su, sodyum (154 mEq / L) ve klorür (154 mEq / L) içeren kristaloid bir izotonik IV sıvısıdır. 308 mOsm / L ozmolalitesine sahiptir ve kalori vermez.
Normal salin solüsyonu olarak adlandırılır çünkü solüsyonda çözünen sodyum klorür yüzdesi intravasküler boşluktaki normal sodyum ve klorür konsantrasyonuna benzerdir. Normal salin, hücre dışı sıvı (ECF) hacmini genişletmek için tercih edilen izotonik çözümdür çünkü hücre içi sıvıya (ICF) girmez. ECF içinde kaldığı için hücre dışı sıvı hacmi açığını düzeltmek için uygulanır.
Normal salin, kan ürünlerinin uygulanmasının yanı sıra kullanılan IV sıvıdır. Ayrıca yanık yaralanmaları ve travma gibi büyük sodyum kayıplarının yerini almak için de kullanılır.
% 5 Dekstroz (D5W)
D5W (% 5 dekstroz) , 252 mOsm / L serum ozmolalitesine sahip kristaloid izotonik IV sıvısıdır. D5W başlangıçta izotonik bir solüsyondur ve dekstroz metabolize edildiğinde serbest su sağlar (bunu hipotonik bir çözelti yapar), ECF ve ICF'yi genişletir. Suyu sağlamak ve serum ozmolalitesindeki artışı düzeltmek için uygulanır. Bir litre D5W, 200 kcal'den daha az sağlar ve 50 g glikoz içerir. Sıvı resüsitasyonu için kullanılmamalıdır çünkü hiperglisemi ortaya çıkabilir. Ayrıca beyin ödemine neden olabileceğinden kafa içi basınç artışı riski olan hastalarda kullanımından da kaçınılmalıdır.
Laktatlı Ringer
Laktatlı Ringer Çözeltisi ( Ringer Laktat veya Hartmann çözeltisi olarak da bilinir ), dengeli elektrolitlerin neredeyse fizyolojik çözeltisi olarak tasarlanmış bir kristaloid izotonik IV sıvısıdır. 130 mEq / L sodyum, 4 mEq / L potasyum, 3 mEq / L kalsiyum ve 109 mEq / L klorür içerir. Ayrıca asidozu önlemek için bikarbonat öncülleri içerir. Kalori veya magnezyum sağlamaz ve sınırlı potasyum replasmanına sahiptir. Elektrolit içeriği, vücudun kan serumu ve plazmasının bileşimi ile en yakından ilgili olduğu için fizyolojik olarak en uyarlanabilir sıvıdır.
Laktatlı Ringer, dehidratasyonu , sodyum tükenmesini düzeltmek ve GI yolu sıvı kayıplarını değiştirmek için kullanılır . Yanık , fistül drenajı ve travmaya bağlı sıvı kayıplarında da kullanılabilir . Bazı hastalar için birinci basamak sıvı resüsitasyonu için seçimdir. Genellikle metabolik asidozlu hastalara uygulanır.
Laktat Ringer solüsyonu karaciğerde metabolize edilerek laktatı bikarbonata çevirir, bu nedenle laktatı metabolize edemeyen hastalara (örn. Karaciğer hastalığı, laktik asidoz) verilmemelidir. Kalp yetmezliği ve böbrek yetmezliği olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
Ringer Çözümü
Ringer çözümü , Laktatlı Ringer Solüsyonuna benzer içeriğe sahip ancak laktat içermeyen başka bir izotonik IV solüsyonudur. Endikasyonlar Laktat Ringer için aynıdır ancak laktatla ilgili kontrendikasyonlar yoktur.
İzotonik Serumlar için Hemşirelik Hususları
Aşağıdakiler, genel hemşirelik müdahaleleri ve izotonik solüsyonları uygularken dikkate alınması gereken hususlardır:
Temel verileri belgeleyin. İnfüzyondan önce hastanın yaşamsal belirtilerini, ödem durumunu, akciğer seslerini ve kalp seslerini değerlendirin. İnfüzyon sırasında ve sonrasında izlemeye devam edin.
Aşırı sıvı yüklenmesi belirtilerini gözlemleyin. Hipertansiyon , pulmoner çıtırtılar, nefes darlığı, periferik ödem, juguler venöz distansiyon ve ekstra kalp sesleri gibi hipervolemi belirtilerine bakın .
Devam eden hipovoleminin belirtilerini izleyin. Azalan idrar çıkışı, zayıf cilt turgoru, taşikardi, zayıf nabız ve hipotansiyon gibi devam eden hipovolemiyi gösteren işaretler arayın .
Hipervolemiyi önleyin. Hipovolemi tedavisi gören hastalar, izotonik IV sıvıların hızlı veya aşırı infüzyonunu takiben hızlı bir şekilde aşırı sıvı yüklemesi geliştirebilirler.
Yatağın başını 35 ila 45 derece yükseltin. Kontrendike olmadıkça, hastayı yarı Fowler konumuna getirin.
Hastanın bacaklarını kaldırın. Ödem varsa, venöz dönüşü desteklemek için hastanın bacaklarını kaldırın.
Hastaları ve aileleri eğitin. Hastalara ve ailelere aşırı sıvı hacminin belirtilerini ve semptomlarını tanımayı öğretin. Hastalara nefes almakta güçlük çekerlerse veya herhangi bir şişlik fark ederlerse hemşirelerine haber vermelerini söyleyin.
Kalp yetmezliği olan hastalar için yakın izleme. İzotonik sıvılar damar içi boşluğu genişlettiğinden, hipertansiyonu ve kalp yetmezliği olan hastalar aşırı sıvı yüklenmesi belirtileri açısından dikkatle izlenmelidir.
Hipotonik Serumlar
Hipotonik IV solüsyonları daha düşük ozmolaliteye sahiptir ve plazmadan daha az çözünen içerir. Homeostazı sağlamak için ECF'den ICF'ye sıvı geçişlerine neden olurlar, bu nedenle hücrelerin şişmesine ve hatta parçalanmasına neden olabilirler. Toplam elektrolit içeriği 250 mEq / L'den az ise IV çözeltileri hipotonik olarak kabul edilir. Hipotonik IV sıvılar genellikle vücut atıklarının atılması için serbest su sağlamak, hücresel dehidrasyonu tedavi etmek ve hücresel sıvıyı değiştirmek için kullanılır.
% 0.45 Sodyum Klorür (% 0.45 NaCl)
Sodyum klorür% 0.45 (1/2 NS) , aynı zamanda yarı güçlü normal salin olarak da bilinir , hipovolemisi olan hipernatremi hastalarında suyu değiştirmek için kullanılan hipotonik bir IV çözeltisidir. Aşırı kullanım, özellikle su tutmaya eğilimli hastalarda sodyumun seyrelmesi nedeniyle hiponatremiye yol açabilir . 154 mOsm / L osmolaliteye sahiptir ve 77 mEq / L sodyum ve klorür içerir. Hipotonik sodyum çözeltileri, hipernatremi ve diğer hiperosmolar durumları tedavi etmek için kullanılır.
% 0.33 Sodyum Klorür (% 0.33 NaCl)
% 0.33 Sodyum Klorür Çözeltisi , böbreklerin gerekli miktarda suyu tutmasına izin vermek için kullanılır ve tipik olarak, tonisiteyi artırmak için dekstroz ile birlikte verilir. Kalp yetmezliği ve böbrek yetmezliği olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
% 0.225 Sodyum Klorür (% 0.225 NaCl)
% 0,225 Sodyum Klorür Çözeltisi , 77 mOsm / L'de bulunan en hipotonik IV sıvısı olduğu için pediatrik hastalar için genellikle bir idame sıvısı olarak kullanılır. Dekstroz ile birlikte kullanılır.
Suda% 2,5 Dekstroz (D2,5 W)
Yaygın olarak kullanılan bir başka hipotonik IV çözeltisi , sudaki% 2.5 dekstrozdur (D2.5W) . Bu çözelti, dehidrasyonu tedavi etmek ve sodyum ve potasyum seviyelerini düşürmek için kullanılır. Kırmızı kan hücrelerinin hemolizine neden olabileceğinden kan ürünleri ile birlikte uygulanmamalıdır.
Hipotonik Serumlar için Hemşirelikte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşağıdakiler, genel hemşirelik müdahaleleri ve hipotonik IV solüsyonları uygulanırken dikkat edilmesi gereken hususlardır:
Temel verileri belgeleyin. İnfüzyondan önce hastanın yaşamsal belirtilerini, ödem durumunu, akciğer seslerini ve kalp seslerini değerlendirin. İnfüzyon sırasında ve sonrasında izlemeye devam edin.
Kontrendike koşullarda uygulamayın. Hipotonik solüsyonlar mevcut hipovolemiyi ve hipotansiyonu şiddetlendirerek kardiyovasküler çöküşe neden olabilir . Karaciğer hastalığı, travması veya yanıkları olan hastalarda kullanmaktan kaçının .
Kafa içi basınç artışı (IICP) riski. Sıvı kayması beyin ödemine neden olabileceğinden IICP riski olan hastalara verilmemelidir (unutmayın: hipotonik solüsyonlar hücrelerin şişmesine neden olur).
Sıvı hacmi açığının belirtilerini izleyin . Belirti ve semptomlar , yaşlı yetişkinlerde kafa karışıklığını içerir . Hastalara başları dönerse hemşireye haber vermelerini söyleyin.
Aşırı infüzyonla ilgili uyarı. Hipotonik IV sıvıların aşırı infüzyonu intravasküler sıvı tükenmesine, kan basıncının düşmesine , hücresel ödem ve hücre hasarına neden olabilir.
Kan ürünleri ile birlikte uygulamayın. Hipotonik solüsyonların çoğu, özellikle solüsyonun hızlı infüzyonu sırasında kırmızı kan hücrelerinin hemolizine neden olabilir.
Hipertonik Serumlar
Hipertonik IV çözeltileri , plazmadan daha yüksek bir çözünen konsantrasyonuna (375 mEq / L ve daha fazla) sahiptir ve iki bölme arasındaki partikül konsantrasyonunu normalleştirmek için sıvıların hücrelerin dışına ve ECF'ye hareket etmesine neden olur. Bu etki hücrelerin küçülmesine neden olur ve işlevlerini bozabilir. Hücre içi boşluktan su çekerek hücre dışı sıvı hacmini artırdıkları için hacim genişleticiler olarak da bilinirler.
Hipertonik Sodyum Klorür IV Sıvıları
Hipertonik sodyum klorür çözeltileri, plazmada normalde bulunandan daha yüksek konsantrasyonda sodyum ve klorür içerir. Hipertonik sodyum klorür çözeltisinin infüzyonu, sıvıları hücre içi boşluktan intravasküler ve interstisyel boşluklara kaydırır. Hipertonik sodyum klorür IV çözeltileri, aşağıdaki formlarda ve güçlerde mevcuttur:
Ozmolalitesi 1030 mOsm / L olan 513 mEq / L sodyum ve klorür içeren % 3 sodyum klorür (% 3 NaCl) .
1710 mOsm / L ozmolaliteye sahip 855 mEq / L sodyum ve klorür içeren % 5 sodyum klorür (% 5 NaCl) .
Hipertonik sodyum klorür çözeltileri, sodyum eksikliğinin (şiddetli hiponatremi) akut tedavisinde kullanılır ve hiponatremi tedavisi için yalnızca kritik durumlarda kullanılmalıdır. Aşırı yüklenme ve pulmoner ödem riskinden kaçınmak için çok düşük hızda infüze edilmeleri gerekir. Büyük miktarlarda ve hızlı bir şekilde uygulanırlarsa, hücre dışı hacim fazlalığına neden olabilir ve dolaşımın aşırı yüklenmesini ve dehidrasyonu hızlandırabilir. Bu nedenle dikkatlice ve genellikle sadece serum ozmolalitesi kritik derecede düşük seviyelere düştüğünde uygulanmalıdırlar.
Hipertonik Dekstroz Çözümleri
% 5 dekstroz içeren izotonik solüsyonlar (örneğin, D5NSS, D5LRS) ECF'nin toplam ozmolalitesini aştıkları için biraz hipertoniktir. Bununla birlikte, dekstroz hızla metabolize olur ve geriye sadece izotonik çözelti kalır. Bu nedenle, ICF üzerindeki herhangi bir etki geçicidir. Kısa vadede hastaya kilokalori sağlamak için hipertonik dekstroz solüsyonları kullanılır. Daha yüksek dekstroz konsantrasyonları (yani D50W) güçlü hipertonik solüsyonlardır ve hızlı kan akışıyla seyreltilebilmeleri için merkezi damarlara uygulanmalıdır.
Suda% 10 Dekstroz (D10W)
Suda% 10 Dekstroz (D10W) , açlık ketozisinin tedavisinde kullanılan hipertonik bir IV çözeltisidir ve kalori (380 kcal / L), serbest su sağlar ve elektrolit içermez. Mümkünse bir santral yol kullanılarak uygulanmalı ve RBC hemolize neden olabileceğinden kan ürünleriyle aynı hat kullanılarak infüze edilmemelidir.
Suda% 20 Dekstroz (D20W)
Suda% 20 Dekstroz (D20W) , diürezi teşvik etmek için çeşitli bölmeler arasında sıvı geçişlerine neden olan bir ozmotik diüretik olan hipertonik IV çözeltisidir.
Suda% 50 Dekstroz (D50W)
Yaygın olarak kullanılan bir başka hipertonik IV solüsyonu, şiddetli hipoglisemiyi tedavi etmek için kullanılan ve IV bolus yoluyla hızla uygulanan Suda% 50 Dekstroz'dur (D50W) .
Hipertonik Serumlar için Hemşirelikte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşağıdakiler, genel hemşirelik müdahaleleri ve hipertonik IV çözümleri uygulanırken dikkate alınması gereken hususlardır:
Temel verileri belgeleyin. İnfüzyondan önce hastanın yaşamsal belirtilerini, ödem durumunu, akciğer seslerini ve kalp seslerini değerlendirin. İnfüzyon sırasında ve sonrasında izlemeye devam edin.
Hipervolemi belirtilerine dikkat edin. Hipertonik solüsyonlar sıvıyı ICF'den ECF'ye taşıdığından, hücre dışı sıvı hacmini artırır ve hipervolemi riskini artırır. Kollarda, bacaklarda, yüzde şişlik, nefes darlığı, yüksek tansiyon ve vücutta rahatsızlık (örn. Baş ağrısı, kramplar) olup olmadığına bakın.
Uygulama sırasında hastayı izleyin ve gözlemleyin. Hipertonik solüsyonlar, potansiyel komplikasyonlar için sürekli hemşirelik gözetimi ile sadece yüksek keskinlikli alanlarda uygulanmalıdır.
Orderi doğrulayın. Hipertonik solüsyonlar için reçete, infüze edilecek spesifik hipertonik sıvıyı, infüze edilecek toplam hacmi, infüzyon hızını ve infüzyona devam etmek için gereken süreyi belirtmelidir.
Sağlık geçmişini değerlendirin. böbrek veya kalp hastalığı olanlar ve hipertonik IV sıvıları almamalı. Bu çözümler renal filtrasyon mekanizmalarını etkileyebilir ve renal veya kalp problemleri olan hastalarda kolayca hipervolemiye neden olabilir.
Sıvı aşırı yüklenmesini önleyin . Hipertonik sıvıların uygulanmasının sıvı hacmi fazlalığını veya aşırı yüklenmesini hızlandırmadığından emin olun .
Çevresel olarak uygulamayın. Hipertonik solüsyonlar kan damarında tahrişe ve hasara neden olabilir ve merkezi bir vene yerleştirilen damar yoluyla uygulanmalıdır.
Kan şekerini yakından izleyin. Hipertonik dekstroz solüsyonlarının hızlı infüzyonu hiperglisemiye neden olabilir. Diabetes mellituslu hastalar için dikkatli kullanın .
Kolloidler
Kolloidler, yarı geçirgen zarlardan geçmeyen büyük moleküller içerir. Kolloidler, yüksek moleküler ağırlıklı çözünen maddeler içeren IV sıvılardır, teknik olarak hipertonik solüsyonlardır ve infüze edildiklerinde interstisyel ve hücre dışı boşluklardan ozmotik bir sıvı çekimi uygularlar. Damar içi hacmi genişletmek ve kan basıncını yükseltmek için faydalıdırlar. Kolloidler, yetersiz beslenen hastalar ve büyük miktarda sıvı infüzyonunu tolere edemeyen hastalar için endikedir.
İnsan Albümini
İnsan albümini, plazmadan elde edilen bir çözeltidir. İki türü vardır:% 5 albümin ve% 25 albümin. % 5 Albumin , plazmadan elde edilen bir solüsyondur ve yaygın olarak kullanılan bir kolloid solüsyondur. Travma yoluyla yanık , pankreatit ve plazma kaybı gibi durumlarda dolaşım hacmini artırmak ve protein seviyelerini eski haline getirmek için kullanılır . % 25 Albümin , aşırı ödemi azaltmak için sodyum ve su kısıtlamasıyla birlikte kullanılır. Kan transfüzyon ürünleri olarak kabul edilirler ve albümini uygularken aynı protokolleri ve hemşirelik önlemlerini kullanırlar.
Aşağıdaki koşullara sahip hastalarda albümin kullanımı kontrendikedir: şiddetli anemi , kalp yetmezliği veya albümine karşı bilinen duyarlılık.
Ek olarak, anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri, hipotansiyon ve kızarıklık gibi atipik reaksiyon riski nedeniyle albümin uygulanmadan önce en az 24 saat süreyle kesilmelidir.
Dekstranlar
Dekstranlar , kolloid görevi gören polisakkaritlerdir. İki tipte mevcutturlar: düşük molekül ağırlıklı dekstranlar (LMWD) ve yüksek moleküler ağırlıklı dekstranlar (HMWD). Dekstran kanın çapraz uyumunu engeller, bu nedenle çapraz uyum bekleniyorsa dekstran uygulamadan önce hastanın kanını alın.
Eterlenmiş Nişasta
Bu solüsyonlar nişastadan elde edilir ve intravasküler sıvıyı artırmak için kullanılır, ancak normal pıhtılaşmaya müdahale edebilir. Örnekler arasında EloHAES, HyperHAES ve Voluven bulunur.
Jelatin
Jelatinler , dekstranlardan daha düşük moleküler ağırlığa sahiptir ve bu nedenle daha kısa bir süre boyunca dolaşımda kalır.
Plazma Protein Fraksiyonu (PPF)
Plazma Protein Fraksiyonu da plazmadan hazırlanan ve albümin gibi infüzyondan önce ısıtılan bir solüsyondur. Dolaşımdaki hacmi artırmak için yavaş infüze edilmesi önerilir.
Kolloid Serumlar için Hemşirelikte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşağıdakiler, genel hemşirelik müdahaleleri ve kolloid IV solüsyonlarını uygularken dikkate alınması gereken hususlardır:
Alerji öyküsü. Çoğu kolloid nadir de olsa alerjik reaksiyonlara neden olabilir, bu nedenle dikkatli bir alerji öyküsü alın ve özellikle daha önce bir IV infüzyonuna reaksiyon gösterip göstermediğini sorun.
Geniş çaplı bir iğne (18 numara) kullanın. Kolloid solüsyonlar uygulanırken daha büyük bir iğneye ihtiyaç vardır.
Temel verileri belgeleyin. İnfüzyondan önce hastanın yaşamsal belirtilerini, ödem durumunu, akciğer seslerini ve kalp seslerini değerlendirin. İnfüzyon sırasında ve sonrasında izlemeye devam edin.
Hastanın tepkisini izleyin . Alımı ve çıkışı hipervolemi, hipertansiyon, nefes darlığı, akciğerlerde çatırtı ve ödem belirtileri açısından yakından izleyin .
Pıhtılaşma indekslerini izleyin. Kolloid solüsyonlar trombosit işlevini etkileyebilir ve kanama sürelerini artırabilir , bu nedenle hastanın pıhtılaşma indekslerini izleyin.
PDF halinde hazırlanmış kılavuzları indirmek için tıklayın
Referanslar ve Kaynaklar
Berman, A., Snyder, SJ, Levett-Jones, T., Dwyer, T., Hales, M., Harvey, N.,… & Stanley, D. (2018). Kozier ve Erb's Fundamentals of Nursing [4. Avustralya baskısı].
Dougherty, L. ve Lamb, J. (Eds.). (2009). Hemşirelik uygulamasında intravenöz tedavi . John W
Hinkle, JL ve Cheever, KH (2017). Brunner-Suddarth. Tıbbi-cerrahi hemşirelik.
