HEMŞİRELİĞİN BAŞLANGICI

Hastalıklar ve yaralanma insanın deneyimlediği önemli tecrübelerdendir. Hemşireliğin özü bir başkasını önemsemek ve onunla ilgilenmektir. Bu bakımdan hemşireler tarihte derin köklere sahip olan mesleklerdendir.

Eski kayıtlar, felaketler, savaşlar ve istilalar ile ilgili çok sayıda veri göstermektedir. Geçmiş zamanların hasta bakıcı rolünü ise aile içerisindeki kadınlar üstlenmişler. Bu bireyler arasında hasta bakımı verme eğilimi olanlar günümüzde hemşire dediğimiz meslek olarak adlandırılmış.

Hemşirelik bilimi ve sanatı sürekli gelişmiş. Bu gelişme mesleğe de yansımış ve meslek geliştikçe geçmişteki hikayeler daha belirgin hale gelmişler.

Medeniyetin başlangıcında, Hipokrat şu anki hemşirelik ile ilgili notlar yazmış. Tıbbın içerisindeki hemşireliğin teknik yönleri, sözlü öğretiler ve gözlem yoluyla bir diğer nesile aktarılmış.

Avrupa tarihinde yaralı insanlar için hastane kurma ihtiyacı 12. yüzyılda ortaya çıkmış, bu dönemde hemşire personeller de kategorize edilmeye başlanmış.

14. ve 15. yüzyıllarda acil bakım ile ilgili raporlar ortaya çıkmış. Bu dönemin hemşireleri genellikle din görevlileri imiş.

19. y.y başlarında Napolyon savaşlarında daha organize bir hal alarak hastaların olay yerinde değerlendirilmesi ve hastaneye sevki ile ilgili önemli adımlar atılmış.

Bu model askeri sistem olarak ilk defa örgütlü bir oluşum olarak kurulmuş.

Bu srada Nightingale savaş sırasında yardım için hemşirelerini Kırım'a götürmüş. Nightingale, kariyeri boyunca hemşirelik rolünün özünü, hasta ve yaralılara bireyselleştirilmiş ilgi, temizlik, iyi besin, ağrı kesici, insani bakım ve dokunuşun önemini hep vurgulamış.

Hemşireliği bu günkü modern haline gelmesi adına geliştiren ve destekleyen kişi Nightingale'dir.

MODERN AMERİKAN HEMŞİRELİĞİ

20. yy başlarında Amerikan hemşireliği organize olmaya başlamış. Artık hemşirelik bir meslek olarak tanınmaya başlanmış.

Nightingale'nin düşüncelerine dayanan hastane temelli hemşirelik okulları açılmış. Dönemin savaşları ve salgın hastalıkları ise bu gereksinimi destekleyerek hemşirelere deneyim kazandırmaya devam etmiş.

Kızıl Haç Birinci dünya savaşında 23 bin hemşirenin görev aldığını söylüyor, bu hemşireler savaş sonrasında da grip salgınına karşı çok sayıda çalışmalar yapmış.

İkinci Dünya Savaşında ise orduya profesyonel hemşireler dahil edilmiş. Özel eğitim programları ile hemşirelerin yaralı bakımı konusunda bilgi ve tecrübeleri artırılmış.

Vietnam savaşında travma ve hemşirelik bakımı önem kazanmış.

ACİL BAKIM

İkinci Dünya Savaşından sonra hastanelerin hasta bakım odağı değişikliğe uğramış. O zamanlar acil servisler yeterince yokmuş ve acil bakım halk tarafından verilirmiş.

Acil servisler gündeme gelmiş ve personel atamaları yapılarak insanların 24 saat ulaşabileceği Acil servisler yaygınlaştırılmaya başlanmış.

Uzmanlar, savaşlardan aldıkları deneyimleri sivil topluma da uygulamaya başlayarak, triyaj, hastanın ilk değerlendirilmesi, hastaneye sevki gibi konularda sivil toplumun da yararlanması için acil servis modellerini geliştirmişler.

Gelişen teknoloji ile birlikte acil tıp ve acil hemşireliği de tanınır hale gelmiş.

ACİL HEMŞİRELİĞİ

Acil hemşireliği tanım olarak; tanısı konulmamış veya ileri müdahale gerektiren, algılanan yada gerçek fiziksel veya duygusal sağlık değişimleri yaşayan her yaştan bireyin bakımıdır.

Bu bakım genellikle akuttur, primerdir ve çeşitli ortamlarda yapılabilir.

Bakım yaptığı kişiler düşünüldüğünde, hastalık, yaş ve çeşitlilik bakımından hemşirelik uzmanlıklarının çoğunu içermektedir.

Acil hemşireleri, hastalıklar ve yaralanmaların önlenmesi, hayat ve organ kurtarma önlemlerinin alınması konusunda oldukça geniş yaş popülasyonuna bakım verir.

Acil hemşirelik; genel ve uzmanlaşmış değerlendirme, yönetim ve girişimin tümünü içerir.

Acil hemşireliği uygulamasının kapsamı; tanılama, tanı koyma, tedavi ve değerlendirmeyi kapsar. Problemlerin çözümü; minumum bakım veya ileri yaşam desteği önlemlerini, hasta veya ailesinin eğitimini, uygun yönlendirmeyi ve hukuki sonuçlar hakkında bilgili olmayı gerektirir.

Acil hemşireliği çok boyutludur; diğer hemşirelik uzmanlarının da ortak olan çeşitli vücut sistemleri, hastalık süreçleri ve yaş grupları bilgisi gerektirir.

Acil Hemşireliği Uygulama Alanları;

- Acil servisler

- Bağımsız acil servisler

- Hastane öncesi

- Havadan ve karadan transport üniteleri

- Ordu

- Acil bakım merkezi

- Sağlık kliniği

- Sağlığı koruma organizasyonları

- Gezici hizmetler

- Okullar ve üniversiteler

- İş

- Islah kurumu

- İş sağlığı klinikleri

- Klinik karar birimleri

ACİL HEMŞİRELİĞİ ve EDNA/ENA

Acil hemşireliğinin bir uzmanlık olarak gelişmesi 1970'li yıllarda kurulan ENA ile olmuştur. O zamanlar EDNA (Acil servis hemşireleri derneği), şu an ENA (acil hemşireleri derneği).

ENA kuruluşundan 5 yıl sonra Acil hemşireleri eğitimi için bir müfredat geliştirmiş, kurslar eğitimler düzenlemiş.

Acil hemşireleri dergisi de gene ENA tarafından yayınlanmıştır.

1978 yılında bağımsız bir oluşum olarak kendi ofisini Şikago'da kurmuştur. Hemşirelik alanında yüksek lisans programlarını da başlatarak Acil hemşireliği uzmanlığının kapılarını açmıştır.

TNCC Travma hemşireliği standartlarını da geliştirerek bu konudaki eksikliği giderdi.

Travma konusunun diğer ülkelerce de benimsenmesi ENA için uluslararası yolu da açmış oldu.

SONUÇ

Acil servisler gün geçtikçe daha kalabalık ve komplike hale gelmektedir. Bunun yanında büyüyen ve gelişen acil servisler de yoğun bakımda görmeye alışkın olduğumuz ortam ve aletler de sağlanarak gelişmeye devam etmektedir.

Yani artık acil servislerin de kendi arasında bölümleri hatta yoğun bakımları bulunmaktadır.

Bütün bu gelişmeler acil servis hemşirelerinin de uzmanlaşması gerektiğini vurgulamaktadır.

Hızlı bir yaşam biçimini benimseyen toplum da acil servislerden yararlanma konusunda ısrarcıdır, bunun yanında hastaneden taburculukların artık çok daha kısa sürede olması, taburcu olan hastaların acil servise başvurularına neden olmaktadır.

Yaşlanan toplumu da göz önüne alırsak acil servisler çok daha büyük ve kalabalık olmaya başlamış ve hemşireler de bu yönde kendilerini geliştirmek durumunda kalmıştır.

Önümüzdeki yıllar hemşire hatta alanında uzman hemşire ihtiyacının çok daha fazla olacağı yıllar olacaktır.


Kaynak: Sheehy'nin Acil Hemşireliği İlkeleri ve Uygulamaları