HEMŞİRELİK ve HEMŞİRELİK KIYAFETLERİ TARİHİ

Hemşirelerin beyaz giyinmiş olduklarında daha profesyonel olduğunu düşünüyor musunuz? Hemşirelerin formalarını beğeniyor musunuz? 

Hemşirelik yaparken bazen hemşireler arasında şu konu açılıyor; neydi o eski formalar? Hakikaten nasıldı o eski formalar?

Hemşirelik tarihi ile ilgili bir yazının eksik olduğunu düşünerek yazmak istedim. Konuyla ilgili birkaç makale okurken de fotoğraflardaki hemşire formaları çok ilgimi çekti. Bende yazımın konusunu hemen güncelledim ve size hemşirelik tarihini anlatırken, formaların da tarihsel değişiminden bahsetmek istedim.

Formalar değişmese idi nasıl kıyafetler giyecek, yakışır mıydı? bence çok eğleneceksiniz. Hadi başlayalım. Öncelikle işin sıkıcı tarafını atlatalım;

HEMŞİRELİK TARİHİ

İlk hemşirelik derslerinden biri belkide hemşirelik tarihi ben alışılmışın biraz dışında anlatacağım konuyu size ki biraz akıcılık olsun ve kalıplaşmış tarih kitapları gibi olmasın.

Dünyada;

Dünyada ilk hemşirelik örneklerinin ilk çağlara dayandığı söyleniyor. Kadınların şifa verici yönü kullanılmış yani o zamanlar erkeklerin konuyla alakası dahi yok. Buradan yola çıkarsak hemşireliğin özünde sanırım kadın olmak var yani içgüdüsel bir meslek.

14. yüzyılda köylerde sağlığın büyük kısmı hemşireler tarafından sağlanırmış. Tabi o zamanlar bitkisel ilaçlar kullanılıyor hemşirelik bakımının da ana rolü bu ilaçlar ile rahatlama sağlanması olarak devam etmiş.

Rönesans döneminde ise bir çok alanda ilerlemeler olmuş ve tıp dünyası da bu ilerlemelerden nasibini almış. Bununla beraber yeni çağda yaşanan toplumsal gelişmeler ve insanın önemi hemşireliği ön plana çıkarmış.

Ancak en büyük canlanma meslek adına Fransız devrimi ve savaşlar sırasında olmuş. 19. yüzyılda Florance Nightingale mesleğin beklenen lideri olarak ortaya çıkmış ve bu rolü üstlenmiş.

Peki bu hemşire nasıl tüm dünyaya adını duyuracak, mesleğe yön verecek hale gelmiş?

Kırım savaşı'nda yaralı ve hasta askerlere öyle bakımlar yapmış kı, hatta bununla da kalmayıp fiziki çevrenin düzenlenmesi, koordinasyon, bakım planlanması gibi görevleri de üstlenerek saygınlık kazanmış. Bunu gören ve duyan devlet büyükleri ise hemşirenin gerekliliği ve geliştirilmesi konusunda Florance Nightingale'ye büyük destek sağlamış.

1860 yılında Nightingale hemşirelik okulu açılmış ve Hemşirelik bir meslek değil yasal bir iş halini almaya başlamış.

Türkiye'de;

Avrupa'daki bahsettiğimiz gelişmeleri yakından izleyen bir doktor varmış. Dr. Besim Ömer Paşa, 1907'de Londra'da Kızılhaç konferansına Türk delege olarak gider. Gene orada Florance Nightingale ile tanışır. Konferansta Nightingale'ye o kadar önem verilir ki Dr. Besim Ömer Paşa bu ayrıntıyı kaçırmaz ve değerlendirir.

Japonya'da uygulanan hastabakıcı yetiştirme uygulamasını Türkiye'ye getirme kararı alır ve 1911 yılında Gönüllü Hastabakıcılık Kursu açar.

Kursa İstanbul'un tanınmış ailelerinin kızları alınır ve 6 ayda yetiştirilirler. İlk defa da Balkan Savaşı sırasında yaralı askerlerin bakımı için hizmet verirler.

Cumhuriyet kurulur; iş gücü yetersiz, savaşlar yeni bitmiş ve her alanda yeniliğe ihtiyaç var. 1925'de Kızılay'a bağlı Kızılay hastabakıcı okulu kurulmuş. 

Bundan sonra da 1946 hemşire-laborant okulu, 1976 sağlık meslek liseleri, 1955 Ege Üniversitesi hemşirelik yüksek okulu, 1961 Hacettepe ve Florance Nightingale hemşirelik yüksek okulları kurularak gelişim devam etmiştir.

1954'de çıkarılan ilk hemşirelik kanunu 2007'de büyük değişikliğe uğramış; en önemlileri de hemşirelerin kadın olmasını içeren madde kaldırılmış ve erkekler de artık hemşire olabilmiştir.

Özetle hemşirelik geçmişten bugüne halkın, askerin, zor durumda olan herkesin din, dil, ırk farkı gözetmeden yanında olan, sağlığı iyileştirme adına çalışan gururlu, yorucu bir o kadar da kucaklayıcı bir meslek olarak gelişmesine devam etmektedir.

HEMŞİRELİK KIYAFETLERİ

Bu arada ilk Türk hemşire Safiye HÜSEYİN'dir. Savaşlarda yaptığı hizmetler sonucu aldığı madalyalı resimleri ile belki karşılaşmışsınızdır. Rahmetle anıyor ve ilk Hemşire kıyafetine kendisinin giymiş olduğu kıyafetle başlıyoruz.

İlk Türk hemşire Safiye ÜSTÜN ve hemşire kıyafeti-1912

1950'li yıllarda Kızılay hemşirelik okulu mezuniyetinden bir fotoğraf ile devam ediyoruz.

Hemşire kıyafeti 1950

1966 Muş varto depremi sırasında hemşire kadınlar gene iz bırakanlar arasına giriyor. Hüzünleniyor ve bu fotoğrafı da eklemek istiyoruz.

Hemşire kıyafeti 1966

1974 Kıbrıs Barış Harekatında hemşirelerimiz gene görevlerinin başında. Şehitlerimizi rahmetle anıyoruz.

Hemşire kıyafeti 1974

1980'li yıllarda TRT de yayınlanan hemşirelik ile ilgili bir tanıtıcı videodan fotoğraf ile devam edelim.

Hemşirelik kıyafeti 1980

Kep ve etek kalkmadan önce 1998 yıllarında hemşire forması.

Hemşire kıyafeti 1998

Hemşirelerimizin Yönetmelik gereği takmakla yükümlü oldukları kepin hareketleri kısıtladığı, mikroorganizmaların taşınmasına neden olduğu ve simgesel açıdan hemşireliğe herhangi bir olumlu katkı sağlamadığı ve hemşireler tarafından iletilen yaygın taleplerin de bu yönde olduğu vurgulanarak ebe ve hemşirelerin kep yerine yakalarında ayırıcı ve tanıtıcı özelliği daha geçerli olan; ismini, unvanını, görevini ve görev yerini belirten makul mesafeden okunabilir resimli kimlik kartı taşımalarının daha uygun olacağı yönünde 24.12.1997 tarihli tavsiye kararı alınmıştır. 

Hemşire kıyafetleri 2010

Günümüzde artık standart hale gelmiş formalar ile hizmet vermekteyiz. Ama sanki eskiden daha resmi daha her yerde aynı olan formalar kullanılıyormuş. Bir ağırlığı varmış gibi geliyor bazen bana. Tabi ki şu an rahatlık esneklik daha fazla olabilir. 

Hemşire kıyafetleri 2020

Umarım eğlenceli bir yazı olmuştur. Hoşçakalın....