İNME FELÇ NEDİR? İNME SKALASI

İNME-FELÇ DERS NOTLARI VE İNME SKALASI

İnme nedir?

İnme bir beyin krizidir eve nasıl kalp krizi var beyin krizi de var diyebiliriz.

Beyninin bir kısmındaki kan kaynağının kesilmesi inmeye sebep olur. Kan, beyninize gerekli besinleri ve oksijeni taşır. Kan olmadan, beyin hücreleriniz zarar görebilir veya ölebilir. Bu hasar, beyninizde nerede olduğuna bağlı olarak farklı etkiler ile ortaya çıkar.

İnme, vücudunuzun çalışmasını, düşünmemizi, hissetmemizi ve iletişim kurmamızı çeşitli şekillerde etkileyebilir.

İnme nedenleri nelerdir?

Yaşlandıkça, arterleriniz gittikçe daha da daralmakta ve bloke olmaktadır. Ancak, bazı tıbbi durumlar ve yaşam tarzı faktörleri bu süreci hızlandırabilir ve inme riskinizi artırabilir.

İnme tipleri

Beyne giden kan akışını kesen bir tıkanıklık inme'ye neden olur. Bu is-kemik inme olarak adlandırılır.

Bununla birlikte, inme, beynin içinde veya etrafında bir kanamadan da kaynaklanabilir. Bu da hemorajik inme olarak adlandırılır.

Geçici iskemik atak, aynı zamanda, bir mini-inme olarak bilinir. Bir inme ile aynıdır, ama semptomlar sadece kısa bir süre devam eder. Çünkü beyninize giden kanı durduran tıkanıklık geçicidir.

İnme Sonrası İyileşme ?

Tüm inme atakları farklıdır. Bazı insanlar için etkiler nispeten küçük olabilir ve uzun sürmeyebilir. Diğerleri onları başka insanlara bağımlı kılan daha ciddi sorunlarla bırakılabilir.

Ne yazık ki herkes hayatta kalmıyor - sekiz kişiden biri inme geçirdikten sonraki 30 gün içinde ölüyor. Bu nedenle semptomları tanımak ve olabildiğince çabuk tıbbi yardım almak çok önemlidir.
Tedaviyi ne kadar çabuk alırsanız, iyileşme şansınız o kadar artar. 

İnme geçiren insanlar yalnız başlarına olduklarında inmeyi tanımaları ve yardım istemeleri çok önemlidir. Eğer insanlar yanında inme geçiren birini anlayabilirler ise gene yardım etme veya isteme olanakları artar. Felç belirtilerini nasıl tanıyacağınızı bildiğinizden emin olun .

İnmenin belirtileri nelerdir?

Araştırma kuruluşları insanların İngiltere'de her beş dakikada bir İnme geçirdiklerini belirtiyor. Bu durum ülkemiz için nasıldır sizce?

Evet ülkemizde de her 3 dakikada bir inme olayı görülüyor.

İnme belirtilerini tanıyarak bir hayatı kurtarabilir misiniz?

HIZLI testi

Herhangi bir zamanda, herhangi bir zamanda herkesin başına gelebilir. Kendinize veya başka birine ait inme belirtilerini nasıl tespit edeceğinizi bilmek çok önemlidir. 

FAST testini kullanmak bunu yapmanın en iyi yoludur;

Face : Kişi gülümseyebilir mi? Yüzleri bir tarafta mı düştü?
Arms : Kişi her iki kolu da kaldırabilir mi?
Speak : Kişi açıkça konuşabilir ve ne dediğinizi anlayabiliyor mu? Konuşmaları zorlaştı mı?
Time : Bu üç işaretin herhangi birini görürseniz, yardım isteyin.

İlk başladığında semptomların geçip geçmeyeceğini veya iyileşeceğini bilmeniz mümkün değildir. O yüzden zaman kaybetmeden ambulans çağırmalı yardım almalısınız.

Diğer inme belirtileri

FAST testi en yaygın üç felç belirtisini tespit etmeye yardımcı olur. Ama her zaman ciddiye almanız gereken başka işaretler var;

-Bacak, el veya ayak da dahil olmak üzere vücudun bir tarafında ani zayıflık veya hissizlik.
-Kelimeleri bulmakta veya net cümlelerle konuşmakta zorluk çekmek.
-Bir veya iki gözde ani bulanık görme veya görme kaybı.
-Ani hafıza kaybı veya karışıklığı ve baş dönmesi; ya da ani bir düşüş.
-Ani, şiddetli baş ağrısı.

Bu inme belirtilerinden herhangi birini görürseniz, beklemeyin. Hemen 112'yi arayın.

Geçici İskemik Atak (GIA)

FAST testi, bir GIA'nın işaretlerini de tanımak için kullanılabilir. Bir mini inme olarak da bilinen bir GIA ( geçici iskemik atak ), kısa süreli olan semptomlar haricinde bir inme ile aynıdır.

Eğer siz ya da başka biri felç belirtilerinden birini gösteriyorsa, yardım almalısınız. Semptomların geçip geçmediğini ya da iyileşip iyileşmediğini görmek için beklemek kötü sonuçlara sebep olur.

İnmenin fiziksel etkileri

Felç geçirdikten sonra bazı kaslarınızda zayıflık veya sertlik olabilir veya tamamen kontrolünü kaybedebilirsiniz. Bu hareket ve denge ile ilgili sorunlara yol açabilir.

Neden oluyorlar?

İnme, kaslarınızın çalışma şeklini etkileyebilir. Beyniniz, sinirlerinizi hareket ettirmek için kaslarınıza sinyaller gönderir. İnme, beyninize zarar verebilir ve bu sinyalleri etkileyebilir.

Denge çok karmaşıktır ve gözleriniz, kulaklarınız, kaslarınız ve eklemleriniz dahil vücudunuzun farklı kısımlarını içerir. İnme, bu sistemlerin herhangi birini veya tümünü ve birlikte çalıştıkları sistemi etkileyebilir.

Çoğu insan inme sonrası hareketle ilgili bazı problemler yaşayacaktır.

Çoğu hareket problemi, kaslarınızdaki zayıflıktan kaynaklanır . Vücudunuzun bir tarafının felçten sonra zayıf olması olasıdır.

Kas zayıflığı, vücudunuzu hareket ettirmenizi kısıtlayabilir. Bazen şiddetli olabilir ve vücudunuzun bazı kısımlarını hareket ettiremezsiniz. Buna felç denir.

Fiziksel etkile geçici mi?

Hareket ve denge problemlerinin iyileşmesi mümkün olabilir. Çoğu kişi ilk birkaç ay içinde iyileşebiliyor. Daha sonraki süreçte iyileşme yavaşlıyor bundan sonrası sizin fizksel aktivitelerinize ve azminize göre değişiyor.

Felç geçirdikten sonra uzun bir süre hareket edemiyorsanız, bu denge sorunlarının iyileşmesi için gereken süreyi etkileyebilir. Yani en kısa sürede tekrar hareket etmeye başlamak en iyisidir.

Yardımcı olabilecek tedaviler var mı?

Fizyoterapi , inme sonrası hareket ve denge problemleri konusunda size yardımcı olabilir.

Bir fizyoterapist, kaslarınızı güçlendirmeye ve daha verimli çalışmasını sağlamak için ayakta durma veya yürüme gibi zor bulduğunuz şeyleri uygulamanıza yardımcı olabilir.

Ayrıca, dengede çalışmanıza ve ihtiyacınız olduğunda dayanıklılığınızı veya baş dönmesini iyileştirmeye yardımcı olacak egzersizler yapmanıza yardımcı olabilirler. Fizyoterapi ayrıca kramplar konusunda da tedavi edici olabilir.

Almanız gereken fizyoterapi, yaşınıza diğer hastalıklarınıza, inmenin türüne göre değişecektir. Bu durum fizik tedavi uzmanları tarafından değerlendirilecek ve size en uygun tedavi yöntemi uygulanacaktır.

İletişim problemleri

İnme sonrası iletişim sorunları çok yaygındır. İnme mağdurlarının yaklaşık üçte biri, konuşma, okuma, yazma ve anlama ile ilgili problemleri vardır.

Neden?

İletişim kurduğumuzda, beynimizin bir dizi görevi tamamlaması gerekiyor. Bu görevlerin her birinden beyinlerimizin farklı bölümleri sorumludur. Bu parçalardan biri bir darbe ile hasar görürse, iletişimde sorunlara neden olabilir.

Ne gibi iletişim sorunları var?

Afazi , başkalarının söylediklerini anlama ve anlama yeteneğinizi etkiler. Ayrıca okuma ve yazma yeteneğinizi de etkileyebilir. Artık dili anlayamaz veya kullanamazsınız. 

Afazi, inme sonrası sık görülen bir sorundur ve inme sonrası hayatta kalanların üçte biri buna sahiptir.

Dysartria , yüzünüzdeki, ağzınızdaki ve boğazınızdaki kasları çok iyi kontrol edemediğinizde olur , bu yüzden açıkça konuşmanız zordur. Bu, konuşmanızın zorlaştığı veya yavaşladığı veya sesinizin kısıldığı anlamına gelebilir.

Apraksi , kasları yüzünüzde, ağzınızda veya boğazınızda konuştuğunuz sıraya göre hareket ettiremezsiniz. Bu, diğer insanların sizi anlamasını zorlaştırabilir.

İletişim sorunları zekanızı etkilemez . İletişim problemleriniz varsa, sadece konuşma ve dil anlama süreci ile ilgili problemleriniz var demektir.

İyileşecekler mi?

İletişim sorunlarının çoğu iyileşir, ancak bu süreç herkes için farklı olduğundan ne kadar sürede iyileşeceğini kestirmek zordur. Sorunlar ilk birkaç haftada daha kötü olma eğilimindedir. Ancak insanlar bundan aylar hatta yıllar sonra dahi iyileşmeye devam edebilir veya iyileşebilirler.

Ama tamamen iyileşmez seniz bile, iletişim kurmanın birçok yolu vardır. Bir çok inme hastası, iletişim ile ilgili problemleri olsa da, tam ve mutlu yaşamaya devam ediyor.

Yardımcı olabilecek tedaviler var mı?

İletişim sorunları konuşma ve dil terapisi kullanılarak tedavi edilebilir.

Bir konuşma ve dil terapisti konuşmanızı, okuma ve yazmayı mümkün olduğunca geliştirmenize yardımcı olabilir.

Ayrıca iletişim kurmanın başka yollarını öğrenmenize de yardımcı olabilirler.

Yorgunluk

Birçok insan inme sonrası aşırı yorgunluk ile ilgili problemlere sahiptir. Bu, inme sonrası yorgunluk olarak bilinir.

İnme sonrası yorgunluk nedir?

Herkes bazen yorgun hisseder. Ancak inme sonrası yorgunluk tipik yorgunluk gibi değildir.


Her zamanki yorgunluğun aksine, yorgunluk her zaman dinlenmeyle geçmez ve ne kadar yoğun veya aktif olduğunuzla ilgili değildir.

Neden oluyor?

İnsanların neden felç geçirdikten sonra yorgunluk yaşadığı anlaşılmamıştır. Fiziksel ve duygusal faktörlerin bir karışımı olması muhtemeldir.

Felç geçirdikten sonraki ilk haftalarda ve aylarda, beyniniz ve vücudunuz iyileşiyor. İyileşme süreci çok fazla enerji harcar, bu yüzden çok yorgun hissetmek normaldir.

Fiziksel problemler aynı zamanda enerjinizin farklı şekillerde kullanıldığı anlamına da gelir. Yürümek veya konuşmak gibi basit görevler, inmeden önce yaptığınızdan çok daha fazla enerji kullanır.

Depresyon ya da anksiyete gibi duygusal sorunlar yorgunluğa ve yorgunluğa da katkıda bulunabilir.

İnme sonrası yorgunluk yorgun hissetmekten daha fazlasıdır. Muhtemelen hiç enerjiniz olmadığını ve sürekli yorgun hissettiğinizi hissedersiniz.

Yorgunluk genellikle geçicidir, ancak tamamen geçmesi aylar sürebilir.

Yardımcı olabilecek tedaviler var mı?

İnme sonrası yorgunluk için herhangi bir tedavi yoktur. Ancak, yönetmenize yardımcı olabilecek birçok şey var.

Doktorunuz veya inme hemşireniz yorgunluğunuza ekleyebileceğiniz herhangi bir tıbbi durum olup olmadığını kontrol edebilir. Mevcut ilacınızı da gözden geçirebilir ve bunun da sorunlara neden olup olmadığını görebilirler.

Ayrıca ne kadar iyi uyudunuz ve daha iyi uyumanıza yardımcı olacak bir şey olup olmadığını düşünmenize yardımcı olabilirler.

Duygusal değişiklikler

Bir felç ani ve şok edici bir gelişmedir ve hayatınızı olumsuz etkiler. İnme geçiren çoğu insan, sonradan bir çeşit duygusal değişim yaşayacaktır.

Herkesin inme deneyimi farklıdır, ancak birçok insan için daha önce sahip oldukları hayatı kaybetmiş gibi hissettirir.

Büyük bir kayıptan muzdarip olan herkes, olanlara alışmaya çalışan bir dizi duygudan geçecektir. Böyle büyük bir yaşam değişikliğiyle karşı karşıya kaldığınızda şok, inkar, öfke, keder ve suçluluk duyguları normaldir.

İnme sonrası sahip olduğunuz duygularla baş etmek çok zor olabilir. Fakat eğer onunla başa çıkmanıza yardımcı olabilecek şeyler bulmuyorsanız, bu duygular ezici olabilir ve sorunlara yol açabilir.

İnme sonrası ne tür duygusal sorunlar olur?

İnsanlar inmeden sonra çok çeşitli duygular yaşarlar. Hepsi tamamen normal, ama eğer bunaltıcı hale gelirlerse ve bunlarla başa çıkmanıza yardımcı olacak desteğe sahip değilseniz, sorunlara neden olabilirler.

İnme sonrası depresyon veya anksiyete ile ilgili sorunlar çok yaygındır.

Birçok insanın ruh hallerini ve duygularını kontrol etmede problemleri vardır. Bu duygusallık (ya da duygusal kararsızlık) olarak bilinir. Bu, bazen hiçbir sebep olmadan, daha fazla ağladığınız veya güldüğünüz anlamına gelebilir. 

Ayrıca öfke ve saldırgan davranışa da yol açabilir .

Tedavi?

Duygunuzu kontrol edememek, endişe duymak, öfke duymak, özellikle ilk altı ayda çok yaygındır. Bununla birlikte, zaman geçtikçe daha iyi olacaklardır.

Bu hisler asla tamamen gitmezse bile, muhtemelen zaman içinde alışılacak duruma gelecektir.

Antidepresanlar duygusal problemleri tedavi etmezler, ancak semptomlara yardımcı olabilir ve hayatı daha kolay hissettirebilirler. 

Risk faktörleri ?

yüksek tansiyon
şeker hastalığı
yüksek kolestorol
atriyal fibrilasyon
kalp kapak hastalığı ve kalp krizi gibi diğer problemler risk oluştururlar ve sürekli kontrol gerektirir.

Sigara, alkol, sağlıksız beslenme, egzersiz yapmadan yaşamak, fazla kilo gene risk faktörleri arasında yer almaktadır.

Teşhis

Beyin taramaları ve testleri

Bir inme geçirip geçirmediğinizi ve diğer koşulları göz ardı edip etmediğinizi doğrulamak için bir dizi tarama ve test yaptırmanız gerekebilir.

Felç geçirdikten sonra en kısa sürede beyin taraması yapılmalıdır. Akut inme geçiren kişiler için bu, hastaneye varmanın bir saati içinde olmalıdır. 

Tarama şu şekilde olabilir:

Bir bilgisayarlı tomografi veya CT taraması
Beyninde kan damarlarının daha ayrıntılı görüntülerini almak için MRI taraması .

Diğer hastane testleri:

Kan basıncı testi: Felç geçirmenizin yüksek tansiyondan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için.

Bir elektrokardiyogram (EKG): Atriyal fibrilasyon denilen düzensiz kalp atımından kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için.

Kan testi: Bu, kolesterol ve kan şekeri seviyenizi kontrol edecek ve pıhtıları kontrol edecektir.

NIH İnme Skalası-National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS)

Ulusal sağlık inme ölçeği;

NIHSS, inmeli hastalar için nörolojik sonuçları ve iyileşme derecesini değerlendirmek için kullanılan 15 maddelik bir ölçektir .

NIHSS, klinik çalışmalardaki müdahalelerdeki farklılıkları değerlendirmek için tasarlanmıştır ; bununla birlikte kullanımı, bir başlangıç ​​değerlendirme aracı olarak hasta bakımında ve postoperatif
bakım düzeninin planlanmasını da kapsamaktadır (Schlegel ve ark., 2003; Schlegel, Tanne, Demchuk, Levine ve Kasner). , 2004).

1a  Bilinç Düzeyi Endotrakeal tüp, dil bariyeri, veya orotrakeal travma/bandaj nedeniyle engellenen hasta için birini seçin.	Uyanık	0
	Hafif uyarıya hemen cevap veriyor	1
	Israrlı veya güçlü veya ağrılı uyarana cevap veriyor	2
	Cevapsız veya  sadece  refleks  cevabı var	3
1b Bilinç Düzeyi Soruları (Kaç yaşındasın, hangi aydayız) Afazik ve strupordaki sorulara cevap veremeyen hastalarda verilecek skor 2‘dir. Endotakeal entubasyon, orotrakeal travma veya ciddi dizartriye bağlı konuşmaya engel oluşturan durumlar veya sekonder afazi nedeniyle oluşmayan problemlerde hastalara 1puan verilebilir	iki soruya doğru cevap	0
	Bir soruya doğru cevap (veya entübe, dizatri, dilimizi bilmiyor)	1
	iki soruya yanlış cevap, afazik veya koma	2
1c  Bilinç Düzeyi Emirleri (Gözlerini aç kapa, sağlam eli aç kapa)	ikisini de yapıyor	0
	Birisini yapıyor	1
	Hiçbirisini yapamıyor	2
2- Bakış	Normal	0
	Parsiyel bakışl parezisi, bir veya iki gözde bakış parezisi	1
	Gözlerde forse deviasyon, total parezi (okülosefalik refleks ile düzelme yok)	2
3- Görme Alanı	Vizüel kayıp yok	0
	Parsiyel hemianopsi	1
	Komplet hemianopsi	2
	Bilateral hemianopsi veya körlük (kortikal körlük dahil)	3
4- Fasiyal Paralizi (Bilinç kapalı ise ağrılı uyarana mimik yanıt)	Yok, simetrik hareket ediyor	0
	Hafif paralizi, NLS silik, asimetrik gülümseme	1
	Alt yüzde parsiyel paralizi (tam veya tama yakın)	2
	Yüzün üst ve altında tek tam paralizi veya çift taraflı veya koma	3
5- Motor (Kollar) Kollar uzatılmalı (avuç aşağıya), 90 derece otururken) veya 45 derece (yatıyorken). Kolda 10 sn öncesinde düşme skorlanır. 6- Motor (Bacaklar) Bacağı 30 derece yukarıda tutturulur (hasta devamlı yatar pozisyonda test edilmelidir). 5 sn’den önce düşerse skorlanır.	Normal çarpmaz)	0
	Tutuyor ama tam değil (düşsede yatağa	1
	Yerçekimine direnemiyor (yatağa düşer ve çarpar)	2
	Minimal hareket var	3
	Hiç hareket yok	4
	Ampulte
	5A Motor Sol Kol  =5B Motor Sağ Kol =6a- Motor Sol Bacak                 =6b- Motor Sağ Bacak  = (Hepsi ayrı ayrı hesaplanıp toplanır)
7- Ekstremitede Ataksi	Yok (afazik veya hemiplejik hasta da dahil)	0
	Tek ekstremitede var	1
	Üst ve alt ekstremitede var	2
	Değerlendirilemiyor	X
8- Duyu	Normal	0
	Hafif-orta şiddette tek taraflı kayıp ama hasta dokunuşu hissediyor veya afazik veya uyanıklık bozukluğu	1
	Tek taraflı tam kayıp (hasta dokunuşu bile algılamıyor) veya iki taraflı duyu kaybı veya yanıt vermiyor	2
9- Konuşma	Normal	0
	Hafif-orta şiddette afazi (zor ama kısmen bilgi alışverişi var)	1
	Ağır afazi (hiç bilgi alış verişi yok)	2
	Sözel ifade ve anlama yok veya komada	3
10- Dizartri	Yok	0
	Hafif-orta şiddette dizartri, anlaşılıyor	1
	Anlaşılmaz artikülasyon, anartri veya mutizm	2
11- ihmal	Yok, değerlendirilemedi (görme kaybı varsa duysal söndürme olmamalı)	0
	Tek modalitede söndürme	1
	Birden fazla modalitede ihmal	2

12-NIH İnme Skalası Test Kartı (Okutunuz)

• Nasıl olur bilirsin
• Gerçekçi bir insan
• Ben işten eve döndüm
• Yemek odasında masanın üstünde
• Dün gece onun radyoda konuştuğunu duymuşlar

13-NIH İnme Skalası Test Kartı (Tekrarlatınız)

BABA, TIPATIP, HAFTA, TARiFE, KAHVERENGi, FUTBOL MERAKLISI

14- Resimde Gördüğünüzü Anlatınız

İnme skalası resim 1

15-Resimde Gördüğünüzü Adlandırınız

İnme skalası resim 2

İlk 11 sorudan oluşan ölçekte her bir öğe 0-4 puan arasında puan alır. 0 normal durumu ifade ederken durumun ciddiyeti arttıkça puan da artar. Tüm puanlar toplanır. 0-42 arasında değişen bir puan elde edilir.