İnme (Serebrovasküler Olay - SVO), beyne giden kan akışının kesilmesi (iskemik) veya beyin dokusu içine kanama olması (hemorajik) sonucu gelişen, acil müdahale gerektiren nörolojik bir tablodur. Dünyada sakatlıkların ve ölümlerin önde gelen nedenlerinden biridir.
İnme geçiren bir hastada her geçen dakika milyonlarca nöron ölür. Bu nedenle erken tanılama ve "NIH İnme Ölçeği" ile hızlı değerlendirme hayati önem taşır.
İnme Türleri ve Farkları
Beyin damarlarının pıhtı (trombüs/emboli) ile tıkanması sonucu oluşur. En sık görülen tiptir. Tedavide pıhtı eritici (tPA) ilaçlar kullanılır.
Beyin damarının yırtılması sonucu kanın beyin dokusuna sızmasıdır. Hipertansiyon veya anevrizma kaynaklı olabilir. Acil cerrahi gerekebilir.
NIH İnme Ölçeği (NIHSS) Nedir?
Ulusal Sağlık Enstitüleri İnme Ölçeği (NIHSS), inmenin şiddetini ölçmek için kullanılan, 11 maddeden oluşan standart bir değerlendirme aracıdır. Puan arttıkça inmenin şiddeti artar.
| Değerlendirilen Alan | Puanlama Kriteri (Kısaca) | Puan |
|---|---|---|
| 1a. Bilinç Düzeyi | Uyanık / Uyaranla uyanıyor / Yanıtsız | 0 - 3 |
| 1b. Bilinç Soruları | Ay ve Yaşını sorma (İkisi doğru / Biri doğru / Hiçbiri) | 0 - 2 |
| 1c. Bilinç Emirleri | Göz aç-kapa, el sık (İkisi doğru / Biri doğru / Hiçbiri) | 0 - 2 |
| 2. Bakış | Normal / Kısmi bakış felci / Zorlu deviasyon | 0 - 2 |
| 3. Görme Alanı | Normal / Kısmi hemianopsi / Tam hemianopsi / Körlük | 0 - 3 |
| 4. Yüz Felci | Normal / Hafif asimetri / Kısmi felç / Tam felç | 0 - 3 |
| 5. Motor (Kollar) | 10 sn havada tutma (Düşme yok / Düşüyor / Hareket yok) | 0 - 4 |
| 6. Motor (Bacaklar) | 5 sn havada tutma (Düşme yok / Düşüyor / Hareket yok) | 0 - 4 |
| 7. Ataksi (Koordinasyon) | Yok / Bir ekstremitede / İki ekstremitede | 0 - 2 |
| 8. Duyu | Normal / Hafif kayıp / Ağır kayıp (Hissizlik) | 0 - 2 |
| 9. Dil/Konuşma | Normal / Hafif afazi / Ağır afazi / Mutizm | 0 - 3 |
| 10. Dizartri | Normal / Hafif pelteklik / Anlaşılamayan konuşma | 0 - 2 |
| 11. İhmal (Sönme) | Yok / Görsel veya dokunsal ihmal / Ağır ihmal | 0 - 2 |
*Toplam Skor: 0 (Normal) - 42 (Ağır İnme). Skor < 5 ise Hafif, > 25 ise Çok Ağır İnme olarak sınıflandırılır.
İnme Hastasında Hemşirelik Bakımı
🧠 1. Doku Perfüzyonunda Bozulma (Serebral)
- Baş 30 derece yükseltilir (KİBAS'ı önlemek için).
- Sık nörolojik takip (GKS ve Pupil takibi) yapılır.
- Kan basıncı regülasyonu sağlanır (İskemik inmede tansiyonun aşırı düşürülmesinden kaçınılır).
- Oksijen satürasyonu >%94 tutulur.
🤸 2. Fiziksel Mobilitede Bozulma
- Yatak içi pasif egzersizlere (ROM) erken başlanır.
- Düşük ayak (foot drop) gelişmemesi için destek kullanılır.
- Etkilenen tarafın ihmal edilmemesi için hasta o yönden uyarılır.
- Bası yarası takibi için 2 saatte bir pozisyon verilir.
🗣️ 3. Sözel İletişimde Bozulma (Afazi)
- Hastayla kısa, net ve basit cümlelerle konuşulur.
- Cevap vermesi için yeterli süre tanınır, sabırlı olunur.
- Gerekirse resimli kartlar veya yazı tahtası kullanılır.
- Ses tonunu yükseltmek değil, netleştirmek önemlidir.
Özetle
İnme, hemşirelik bakımının prognozu (hastalığın gidişatını) doğrudan değiştirdiği bir tablodur. NIH ölçeği ile doğru değerlendirme yapmak, komplikasyonları önlemek ve erken rehabilitasyon, hastanın yaşam kalitesini belirleyen en önemli faktörlerdir.
Görüşmeye katılın